Assebroekse Meersen

De Vlaamse Landmaatschappij, heeft, in het kader van het project Groene Fietsgordel Brugge, heel wat inrichtingswerken uitgevoerd. De werken hadden als doel de Assebroekse meersen als dotterbloemgrasland in te richten. Daarvoor moeten de meersen in de zomer natter zijn dan lange tijd het geval was. Tegelijk was het de bedoeling om de meersen nog meer als natuurlijke waterbuffer in te richten. Er werden grachten geruimd, nieuwe greppeltjes gegraven, enkele stuwen geplaatst en nieuwe bomen geplant. De fiets- en wandelverbinding op de trambedding werd verlegd naar de Middendreef. Op het einde van de Kerklaan is een nieuw onthaalpunt gebouwd, waar je kunt picknicken en genieten van het zicht op de archeologische site. Op de bunker uit de Tweede Wereldoorlog - ter hoogte van de Hoofdsloot - is er een uitkijkpunt voorzien. De bunker zelf is ingericht als vleermuizenverblijfplaats.

Uit oude planteninventarisaties blijkt dat er in de meersen of in de directe omgeving vroeger heel wat zeldzame plantensoorten voorkwamen, zoals veenmossen, kleine valeriaan, brede orchis, zeegroene muur, grote en kleine ratelaar, blaaszegge, dotterbloem ... De laatste tientallen jaren waren de weiden hier echter vrij soortenarm geworden. Ze werden gedomineerd door grassen en bevatten nauwelijks nog bloeiende kruiden. Verspreid komen nog rijkere percelen voor met wat pinksterbloem, echte koekoeksbloem en pijptorkruid. Dotterbloem is teruggedrongen tot enkele perceelsranden. Sinds het natuurbeheer opgestart is, kleuren de hooilanden in het voorjaar weer lila door de pinksterbloemen. Het oranjetipje, een vlinder die sinds kort voorkomt in het gebied, profiteert daar volop van, want het zet zijn eitjes af op deze mooie plant.

Een netwerk van beken, sloten en grachten zorgt voor de waterbeheersing in het gebied en draagt bij tot de charme van dit relictlandschap. Gekoppeld aan de winterse overstromingen van enkele beken vormen de Assebroekse Meersen een pleister- en foerageerplaats voor steltlopers en reigerachtigen zoals wulp, regenwulp, witgatje, kleine zilverreiger, ... De knotbomen bieden rijkelijk broedgelegenheid aan steenuil en gekraagde roodstaart.

In de Assebroekse Meersen komt in de bodem een cirkelvormige structuur voor die beschermd is als monument. De structuur is opgebouwd uit vier concentrische grachten rond een eiland en heeft een oppervlakte van ongeveer 5 hectare. De grachten zijn bij hoge waterstand duidelijk waar te nemen vanuit de lucht. Ze zijn van elkaar gescheiden door drie wallen. Sinds de jaren 1950 worden verhitte discussies gevoerd over de aard en de datering van het monument. Sommigen interpreteerden de site als een prehistorisch monument met een rituele of funeraire functie, anderen als een middeleeuwse versterking.

Dankzij historisch onderzoek werd het mysterie van de cirkels van Ver-Assebroek in 2009 ontsluierd. Het monument blijkt ongeveer even oud te zijn als de historische kerk van Ver-Assebroek, die al voor 1187 in gebruik was en wellicht is ontstaan als slotkapel of privékerk bij het monument. Er zijn sterke aanwijzingen dat de cirkels de resten zijn van het kasteel van Assebroek, een indrukwekkende waterburcht uit de late middeleeuwen. Het kasteel behoorde tot het Leenhof van Assebroek (één van de vier Assebroekse leenhoven), dat voor het eerst vermeld werd in 1201. Het Leenhof speelde een rol in de organisatie en het beheer van veeninkomsten, vermoedelijk in de omgeving van Sijsele en Assebroek.

De cirkels zijn uniek in Vlaanderen en zijn als archeologische site beschermd.