De Hotond - Scherpenberg | Agentschap voor Natuur en Bos

De vorm van deze grotendeels beboste getuigenheuvel verraadt hoe het landschap er vroeger uitzag. Drie miljoen jaar geleden lagen de getuigenheuvels nog als een zandbank voor de kust van de ondiepe en tropische Noordzee. Vandaag huisvesten ze een rijke waaier aan bostypes en soortenrijke graslanden. Trek je wandelschoenen aan en klim tot het hoogste punt van Oost-Vlaanderen, de Hotond, of wandel door het groene mozaïek van de Scherpenberg.

Troeven

Hoogste punt van Oost-Vlaanderen
Grote biodiversiteit
Een rijke geschiedenis

Fauna en flora

De Hotond-Scherpenberg vind je op het grondgebied van Kluisbergen en Ronse. Met zijn 150 meter is de Hotond het hoogste punt van Oost-Vlaanderen. Terwijl hij naar het noorden afhelt, richt de Scherpenberg zich naar het zuiden. Delen van de Scherpenberg zijn hierdoor zeer licht en open. Bos, bosrand en struikgewas wisselen elkaar af. Uniek is het glanshavergrasland met margriet, reukgras en knoopkruid. De graslanden in de open plekken worden als hooiland beheerd.

Op de top en hellingen van de Hotond vind je zure Atlantische beukenbossen met hulst. De bodemflora op de zandige top bestaat uit lelietje-van-dalen, stekelvaren en wilde kamperfoelie. Bezoek de Hotond zeker eens in het voorjaar wanneer de wilde hyacint het bos deels blauwpaars kleurt.

In de door bronbeken diep uitgesneden valleien hebben de bronlibel en de vuursalamander het er best naar hun zin. Op de droge zandgrond, die snel opwarmt, ligt de hazelworm - beter bekend als de bospaling - graag te zonnen. De dagvlinder keizermantel zoekt dan weer het bosviooltje op om haar eitjes op af te leggen.

Kortom: Hotond-Scherpenberg bieden je een rijke waaier aan verschillende vegetatie, dankzij de uitgesproken verschillen qua reliëf en bodem.

Geschiedenis

De Hotond en de Scherpenberg maken deel uit van de rij getuigenheuvels die zich uitstrekken van Noord-Frankrijk tot in Diest. Telkens als de Noordzee zich terugtrok, verweerde het ijzerhoudende zand. Dit ijzer reageerde met zuurstof zodat het zand aan elkaar roestte tot ijzerzandsteen. Deze stevige laag beschermde het onderliggende zand tegen verdere erosie. Nadien erodeerde het landschap verder onder invloed van water en wind, maar bleven de heuveltoppen intact.

Tot in de 18de eeuw was de top van de Hotond een meer open landschap met heide, brem, gaspeldoorn en ijl berkenbos. De lokale bevolking weidde er haar schapen. Pas eind 19de eeuw ontwikkelde zich hier bos met beuk en naaldhout. Er werden inmiddels stukjes van dit schrale, soortenrijke grasland met hier en daar wat heide terug hersteld. Blauwe knoop bloeit er op het einde van de zomer terug volop met zijn diepblauwe bloempjes. Het is er een mekka voor vele insecten zoals sprinkhanen en vele nachtvlinders.

Het bos op de Hotond herbergt drie verschillende bronniveaus. De chemische samenstelling van het water is afhankelijk van de hoogte waarop de bron ontspringt. Tot enkele decennia geleden werd het water uit de Collinabronnen nog op commerciële schaal gebotteld.