Van Soest

Je kan het je nu moeilijk voorstellen, maar voor de Romeinen vormden de Kempen een onherbergzaam gebied. De regio was immers voor het overgrote deel ingenomen door loofbossen met daartussenin een afwisseling van zandgronden en moerassige gebieden. Na de Romeinse kolonisatie volgden de Germanen en de Franken. Omdat de bevolking explosief toenam in de late Middeleeuwen en de hongerige magen moesten gevuld worden, nam de behoefte aan akkerland toe: dit was de start voor honderden jaren bosontginningen. Het gevolg? In de 15de eeuw bleven enkel nog uitgestrekte heidevlakten met zandheuvels, vennen en moerassen over met slechts hier en daar wat loofbos dat gespaard gebleven was van de hakbijl.

In de periode dat Graaf de Ferraris deze regio letterlijk op de kaart zette (1771-1776), was nog maar weinig veranderd aan de situatie. De herbebossing start pas in 1847 met de uitvaardiging van de 'ontginningswet' door de Belgische staat. Gemeenten kregen de opdracht om de zogenaamde 'woeste gronden' in cultuur te brengen of alleszins rendabeler te maken, bijvoorbeeld door deze te bebossen met dennen. In de 'gouden' jaren van de Limburgse steenkoolmijnen ontstond een volledig nieuw landschapsbeeld. De mijnen hadden nood aan grote hoeveelheden hout voor het stutten van de gangen. Massale naaldhoutaanplanting was hierop het antwoord. Tot op vandaag vormen deze dennenbossen in sommige delen van de Kempen nog steeds het overheersende landschapsbeeld.

Het domeinbos Van Soest vormt een waardevolle stapsteen tussen de valleien van de Mangel- en de Helderbeek. De landduinen en de interessante afwisseling van lichtrijke loofbossen en donkere naaldbossen maakt wandelen hier een leuke ervaring. Het jonge grut van Heusden-Zolder heeft sinds 1998 zijn eigen speelzone in het domeinbos. Deze zone is ongeveer vier hectaren groot en bestaat uit een mooie combinatie van speelweide en bos. Voldoende ruimte dus voor jeugdbewegingen om een schattenjacht, vlaggenroof, sluiptocht … in elkaar te boksen. De plaats van afspraak is steeds het 'Speelhuisje', een echt begrip in de gemeente Heusden-Zolder. Ooit stond op deze zandheuvel een 18de eeuws (jacht)paviljoen, maar omwille van stabiliteitsproblemen kon het in 2003 niet langer ontkomen aan de sloophamer. Enkele jaren later werd het vervangen door een mooie houten schuilhut. Voor het ontwerp en de realisatie stonden de leerlingen van het VTI Beringen in. De lokale scoutsgroep nam het peterschap op. Sindsdien hebben de leden een speciaal kenteken op hun scoutshemd met de leuze 'ik draag zorg voor het speelhuisje'. Een mooi gebaar!

De lange beukendreef die naar het speelhuisje leidt, is het vermelden waard. Deze dreef dateert van 1950 en vervangt de eerdere dreef die gekapt werd kort na de Tweede Wereldoorlog. In de omgeving van de dreef kan je ook op enkele waardevolle oude zomereiken botsen. Op militaire kaarten van 1877 staan ze al aangestipt. Krasse knarren dus.

Je komt tijdens je wandeling ook oude houtwallen met eikvaren tegen en lokaal heischrale graslanden met zeer bijzondere soorten als hondsviooltje en stekelbrem.

En wat brengt de toekomst voor domeinbos Van Soest? De Vlaamse overheid wil komaf maken met de massale aanwezigheid van Amerikaanse eik, Amerikaanse vogelkers en acacia. Door hun snelle groei en groot verjongingsvermogen staan deze exoten de ontwikkeling van jonge inheemse bomen in de weg. Daarnaast worden op langere termijn grote delen van het nu nog aanwezige naaldhout door dunningskappingen omgevormd tot loofbos. De herbebossingen worden uitgevoerd met inheemse boomsoorten zoals zomereik, linde, boskers en beuk. Deze jonge aanplantingen worden beschermd tegen vraat door reeën door er een tijdelijke omheining rond te plaatsen. Op bepaalde plaatsen experimenteren we met dichtere beplanting zodat de reeën wel wat boompjes mogen beschadigen zonder dat dat problemen zal geven voor het nieuwe jonge bos. Boskers moet steevast met een draad beschermd worden, want blijkbaar vinden reeën boskers een lekkernij!

Trouwens, niet alleen het ree heeft het hier naar zijn zin, ook vossen en steenmarters vertoeven er graag. Het luchtruim boven domeinbos Van Soest wordt dan weer onveilig gemaakt door buizerds, sperwers en ransuilen. En de vele boomholtes? Deze worden jaarlijks bevolkt door een kolonie kauwen.

Dat de Vlaamse overheid zorgzaam omgaat met het domeinbos wordt nog eens extra benadrukt door de toekenning van een FSC-certificaat voor het bos. FCS staat voor 'Forest Stewardship Council', hét internationaal erkend bewijs voor verantwoord en duurzaam bosbeheer.