Situering

De Sint-Laureinsduinen vormen een groene verbinding tussen Westende-Bad en het militair domein Kwartier Lombardsijde. We kunnen de duinen indelen in vijf deelgebieden: de noordelijke en zuidelijke Sint-Laureinsduinen, de Calidrisduinen, de Cosmos en Crystal Palace. In die laatste twee deelgebieden werden tot 2004 en 2006 twee zonevreemde campings uitgebaat. Camping Cosmos is vooral bekend van de gelijknamige ophefmakende film uit 1996 van Jean Bucquoy.

Een woelig verleden

Hoewel de duinen vrij natuurlijk ogen, zijn ze al verschillende keren op de schop gegaan. Beide wereldoorlogen hebben er hun sporen nagelaten. De bunkers in de zuidrand van Cosmos behoren tot een onderdeel van de Atlantic Wall uit WO II. De grote vuurleidingsbunker is het meest opvallende overblijfsel daarvan. De aanwezigheid van twee campings zorgde voor bodemaanrijking en voor nogal wat exotische tuinplanten die we nu proberen te bestrijden omdat ze de natuurlijke inheemse flora verdringen. Chinese bruidsluier, yucca’s, balsempopulier, klimop, Japanse duizendknoop, boksdoorn, grote maagdenpalm en verschillende bloembollen werden geïntroduceerd door de campingbewoners.

Natuurherstel in de zeereep

Na het stopzetten van de uitbating doken al gauw krantenkoppen op die aangaven dat Vlaanderens beroemdste camping het grootste openbaar stort van het land geworden was. Vanaf 2005 werden beide illegale campings door het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust ontruimd en gesaneerd. De uitvoering van de plannen voor de herinrichting kon starten in 2011.

Zeewering, natuurherstel, erfgoed en toegankelijkheid waren daarbij de vier speerpunten. Het natuurgebied kreeg een ware facelift! Er werd een omvangrijke duinpanne uitgegraven waarbij het zand gebruikt werd om de zeewerende duinen te verhogen en te versterken. Dat betekende een win-winsituatie voor kustverdediging en natuur. In de vier noordelijke deelgebieden werd een wandelpad in schelpenklei aangelegd zodat je van oost naar west kunt wandelen in de duinen. Alle bunkers werden opgeruimd en afgesloten met een hek. In 2015 kreeg Natuur en Bos de duinen in beheer om er de Europese topnatuur te herstellen en te behouden.

De natuur herstelt langzaam

De kale zandvlakte van de Cosmos kreeg vrij snel de natuurlijke begroeiing van een vochtige duinvallei: planten verschenen uit de zaadbank of ontkiemden via zaden, aangevoerd met de wind of door vogels. Al gauw verschenen typische pioniersplanten, zoals smal vlieszaad, stekend loogkruid, zeewolfsmelk, strandduizendguldenkruid en melkkruid, later gevolgd door dwergzegge, zeegroene zegge en drienerfzegge, borstelbies, lidsteng en zelfs parnassia. Het is nog even wachten op de eerste orchideeën … 

De drogere helmduinen van Crystal Palace werden op natuurlijke wijze nog verhoogd door aanwaaiend zand. Hier wordt de zeer zeldzame kuifleeuwerik af en toe gespot. Ook kneu, graspieper, sprinkhaanzanger, grasmus en roodborsttapuit zijn teruggekomen. In de struwelen ten zuiden van de Koninklijke Baan vinden we nog fitis, zwartkop, tuinfluiter, spotvogel en zomertortel. Er is een restpopulatie van de zeldzame wondklaver, van duinroosje en geel zonneroosje. Vlinders en minder aaibare insectensoorten hebben ook de weg naar de Sint-Laureinsduinen gevonden.