Toegankelijke natuur voor iedereen

Natuur en Bos heeft samen met Arteveldehogeschool en GoodPlanet Belgium stappen gezet om die problematiek aan te pakken. Studenten van de Arteveldehogeschool werkten samen met Natuur en Bos oplossingen uit om iedereen van de natuur te laten genieten zonder doorgedreven aanpassingen in de natuur. Ze onderzochten daarbij mogelijke barrières en hefbomen. Als sluitstuk werd op zaterdag 25 september 2021 een demonstratiedag gehouden in het Parkbos in Gent.

Op de demonstratiedag waren ook kinderen met een fysieke beperking die graag buiten spelen en avonturen beleven welkom. Zo werd het Parkbos een inspiratiehaven om iedereen even gemakkelijk van de natuur te laten genieten! Anders dan de titel ‘Revalideren in het bos’ doet vermoeden, was het programma ruimer opgevat dan enkel het revalideren. Iedereen die minder goed ter been is, jong en oud(er), kwam aan bod. 

Producenten en verdelers hielden een demonstratie van uiteenlopende hulpmiddelen om natuur van dichtbij te benaderen, zonder schade toe te brengen aan de bodem of de vegetatie. Die hulpmiddelen konden getest worden op enkele natuurbelevingsroutes. Hulpmiddelen testen en ervaringen delen was dus het opzet van de namiddag, maar natuurlijk kon je ook gewoon van de natuur genieten. Daarom was er een activiteitenprogramma op maat voorzien.

• Je kon verschillende hulpmiddelen uittesten, zoals: loophulpjes, wandelbuggy's, speciale wielen voor op de rolstoel, elektrische trekdelen, driewielfietsen en off-road rolstoelen, inclusief elektrisch uitgeruste modellen en modellen met dikke wielen. Er was geen plankenpad, wandelsluis of veerooster om uit te testen. Die aanpassingen waren voorzien in het project maar zijn niet op de site Grand Noble aanwezig. Er is wel veel ruw terrein naast de verharde paden waarop geoefend kon worden.
  • Download het volledige aanbod aan demonstraties, leveranciers en modellen (pdf - 1 MB)
• Studenten van Arteveldehogeschool outten zich als enthousiaste toekomstige bewegingsexperten in de natuur. Zij begeleidden een introductie in Geocachen op maat, lieten iedereen mee bewegen aan de hand van enkele revalidatieoefeningen in de natuur en toonden een uitgestippelde natuurwandeling die je op eigen ritme kon volgen.
• G-sport Vlaanderen was aanwezig met hun aanbod g-sport. Zij gaven meer uitleg over deelfietsen en de organisator van Gent Marathon kwam langs.
• Enkele vzw's zoals vzw Effen Weg, vzw Camino, vzw Zonder Beperking lichtten toe hoe zij iedereen van de natuur willen laten genieten. Ook zij brachten hun materiaal mee zoals een Zoom (van vzw ZoBep).
• Aan het rustpunt en fietsknooppunt 88 vertrok er een gegidste natuurwandeling door natuurgids An De Pauw, waarbij de rode wandelroute werd gevolgd. Die route verloopt over verharde paden in het Parkbos.
  • Bekijk de beschrijving van de route (pdf - 874 kB)
• Ook de allerjongsten zaten niet stil. Goodplanet nam alle kinderen mee op sleeptouw om onbeperkt samen buiten te spelen. Zij spraken af aan de zandvallei.

• Bekijk het fotoalbum (© Simon Mouton) >

Toegankelijkheid voor iedereen: Rebecca vertelt

Rebecca heeft twaalf jaar geleden een incomplete dwarslaesie opgelopen. Ze vertelt wat voor haar de grootste moeilijkheden zijn als ze in haar ligfiets de natuur bezoekt, en hoe natuurgebieden toegankelijker gemaakt kunnen worden voor iedereen.

Het bredere onderzoeksproject bestond uit het in kaart brengen van barrières en hefbomen bij bezoek aan de natuur. Moeten er overal wandelpaden zijn en moeten alle wandelpaden aangepast zijn? Nee, niet alles kan en moet overal in de natuur toegankelijk zijn, maar iedereen zou wel moeten kunnen wandelen. Dat was het uitgangspunt.

Op basis van de noden die door de doelgroep waren geformuleerd, de terreinsituatie en mogelijkheden qua middelen, zijn in het projectgebied volgende aanpassingen uitgewerkt:

• Informatievoorziening over het aanbod verhogen
• Functionele inrichting aanpassen (poortjes, veerooster op de halfverharde paden)
• Inrichting om beleving te verhogen: paden verwilderen
• Projectelementen in functie van community met gebruikers organiseren zoals een functioneel revalidatie- en oefenprogramma, een Geocache, spelelement rond beweging.

Er is samengewerkt met Inter. Zij bundelden hun feedback van op het terrein in een handige checklist die overal kan toegepast worden om geschikte terreinen voor iedereen toegankelijk te maken waar de natuur dat toelaat. Alle onderzoekstappen, resultaten en achtergrondinformatie worden toegelicht in het eindverslag. 

• Download het eindverslag 'Revalideren in het bos' (pdf 10,4 MB)

• Bereikbaarheid: Zorg dat je wandelroute goed bereikbaar is voor iedereen. Niet alleen met de auto, maar ook met het openbaar vervoer en met de fiets. 
  • Zorg voor aangepaste en voorbehouden autoparkeerplaatsen voor personen met een handicap
  • Niet noodzakelijk alle fietsenparkeerplekken hoeven 100% toegankelijk te zijn, maar zorg ervoor dat op locaties met fietsenstallingen er steeds gelijkwaardige fietsparkeerplekken zijn die voor iedereen en voor verschillende soorten rijwielen geschikt zijn
  • Check of de bushalte toegankelijk is
• Een aantrekkelijke route: Een toegankelijke wandelroute is 3 tot 5 kilometer lang. Niemand keert graag op zijn stappen terug, daarom heeft een lus de voorkeur. Nog beter is een acht-vorm of een andere vorm waarbij je zelf kunt kiezen of je verder of minder ver wandelt.
• Zorg voor paden met een voldoende vrije doorgang, een bruikbaar loopoppervlak en zonder drempels
• Zorg voor toegankelijke rustpunten, zoals banken, picknicktafels...
• Plaats informatiepanelen op plaatsen die voor iedereen toegankelijk zijn en op een hoogte die voor iedereen leesbaar is
• Zorg, waar mogelijk, voor toegankelijke randvoorzieningen, zoals sanitair, eet- en drinkgelegenheden...
• Deel gedetailleerde informatie over de toegankelijkheid van de wandelroute, zo kan iedereen op voorhand checken of de wandelroute haalbaar is en hoeft niemand onderweg terug te keren

• Download de bundel met tips voor toegankelijke wandelpaden van Inter (pdf - 2 MB)