Kalkense Meersen

Met een grote blauwe bel verwittig je de veerman dat je de Schelde wilt oversteken. Het veer vaart tussen het dorp Schellebelle en de wijk Aard. Dat is meteen ook de toegangspoort naar de Kalkense Meersen, een uniek meersengebied op een boogscheut van Wetteren. Hier tref je een prachtig landschap met eindeloze vergezichten.

Het is een jaarlijks terugkerend fenomeen in maart, de komst van de grutto's die overwinterd hebben in de rijstvelden van West-Afrika. Doorgaans zijn er zo'n 30 à 40 koppels die afzakken naar de meersen. Weidevogels, zoals de grutto, houden van dit open landschap waar eventuele belagers zich niet kunnen schuilhouden in de bomen. De grutto heeft voldoende afwisseling van gemaaid en ongemaaid grasland nodig om te broeden en zijn jongen groot te brengen. Door op de juiste tijdstippen te maaien ontstaat een gevarieerd, gruttovriendelijk landschap.

De meersen waren zeer gegeerd als hooiland. De mens hield er door zijn traditionele landbouwmethodes eeuwenlang een uniek landschap in stand. Een mozaïek van hooilanden en weiden, dooraderd met sloten en beken. Door de percelen onder natuurbeheer op het juiste tijdstip te maaien ontstaan bloemrijke graslanden. Dotterbloem, pinksterbloem, grote ratelaar, echte koekoeksbloem... In het voorjaar is de bloemenweelde oneindig.

Oorspronkelijk slingerde de Schelde zich met een sierlijke zwaai tussen Wetteren, Kalken en Schellebelle verder zeewaarts. Om de bochtige vaarroute wat in te korten, groeven arbeiders op het einde van de 19e eeuw een doorsteek langs het centrum van Schellebelle. Het rechttrekken van de Schelde liet een afgesneden meander achter: de 'Oude Schelde'. Deze werd grotendeels gedempt en beplant met populieren. Een stijlbreuk met het open landschap dat de meersen kenmerkt. Met de werken in het kader van het Sigmaplan werd de Oude Schelde in 2019 deels opnieuw open gemaakt. Het is nu een ideaal paaigebied voor heel wat vissoorten.

De Kalkense Meersen kregen met het Sigmaplan een upgrade als wetland en werd opnieuw natte natuur in volle glorie. Via aangepast beheer kan de natuurlijke rijkdom er zich herstellen. En er is meer, bij overvloedige neerslag functioneert het gebied als een spons voor het overtollige regenwater. Zo blijven bebouwde gebieden gevrijwaard van waterellende. Het natuurgebied houdt langer water vast waardoor het kan infiltreren in de grond, daar heeft het grondwaterpeil baat bij. Op die manier weren we ons tegen de klimaatveranderingen, die meer droge periodes en meer hevige regenval met zich meebrengen.

Ook een behoorlijke portie kunst tref je hier: in het kader van de kunstroute Beeldenstroom 2012 creëerde Kunstenaar Will Beckers hier de ultieme combinatie tussen kunst en natuur. Op en rond oude knotwilgen maakte hij een organisch vlechtwerk van duizenden wilgentenen. Vandaar de naam van het kunstwerk 'Salicetum', wat wilgencollectie betekent.

De Nederlandse kunstenaar Reinier Lagendijk zorgde voor twee kunstwerken langs de dijk van Aard naar Wetteren. Het 'Half bos' bestaat uit wilgen die overlangs door werden gezaagd. Hierdoor groeien ze als halve bomen en vormen ze samen een half bos. Een knipoog naar conflicten over grondgebruik. Het vierkante bomenproject bestaat uit veertien wilgen die in een stalen mal groeien. Ze zullen na een aantal jaren een vierkantige vorm zullen aannemen. Het resultaat is , alweer met een knipoog, een ultra-efficiënt bos met bomen die zonder verlies tot planken kunnen worden gezaagd.