Loopgravenpad in het Mastenbos

Loopgraven uit de Eerste Wereldoorlog, je vindt ze niet alleen in West-Vlaanderen! In het noorden van de provincie Antwerpen bouwde het Duitse leger in volle oorlogstijd een verdedigingslinie. Daarmee wilden de Duitsers zich beschermen tegen het geallieerde leger, dat volgens hen zou oprukken vanuit het neutrale Nederland. De bouw van de linie zelf heeft er wellicht mee voor gezorgd dat de inval er nooit is gekomen.

Al honderd jaar vind je in het Kapelse Mastenbos een deel van de nooit gebruikte Duitse verdedigingslinie. Begroeid met varens en grassen zijn de historische sporen niet voor elke bezoeker even leesbaar. Dankzij een ‘loopgravenpad’ met zitbanken, infoborden, trappen en brugjes komt daar in 2014 verandering in. Langs dit pad krijg je uitleg over de historische context van het Mastenbos en over het unieke ecosysteem dat zich na de Duitse terugtrekking gevormd heeft. Een viertal bunkers zul je voor het eerst kunnen betreden, de overige bunkers blijven voorbehouden voor overwinterende vleermuizen.

Wil je meer weten, dan kun je grasduinen in de recente publicatie Vergeten Linies. Antwerpse bunkers en loopgraven door de lens van Leutnant Zimmermann (1918). Dat boek vertelt je meer over het Mastenbos en zijn plaats binnen de Duitse oorlogsinfrastructuur in de provincie Antwerpen. De voornaamste bron zijn luchtfoto’s uit 1918, die de Duitse luitenant Zimmermann maakte van de eigen infrastructuur. Die foto’s werden recent (2007) herontdekt en gaven de provincie de impuls om historisch onderzoek te starten naar wat er vandaag nog van de linie terug te vinden is. Daarbij kwamen 400 bunkers en meer dan 10 kilometer loopgraven aan het licht, verspreid over 11 gemeenten. Het Mastenbos maakt dus deel uit van een groter geheel.

Sinds oktober 2014 kun je het ‘Loopgravenpad Mastenbos’ bezoeken. Groepen kunnen daarvoor gebruik maken van een gespecialiseerde gids. Voor scholen komt er een begeleidend pakket, met achtergrondinformatie. Een gids reserveren doe je via www.kapellen.be/loopgravenpad. 

Je kunt het Loopgravenpad ook alleen bezoeken, er werden immers vele infoborden geplaatst bij de opvallendste overblijfselen uit de oorlog. Het Loopgravenpad bevindt zich aan de zijde van het Mastenbos palend aan de Kalmthoutsesteenweg vlakbij de bezoekersparking.

Opgelet: honden zijn niet toegelaten op het Loopgravenpad. Dit heeft te maken met het bewaren van het historisch erfgoed. De loopgraven zijn zandige bermen en honden hebben de neiging om daarin te graven. Dan raken de loopgraven beschadigd en verliezen we dit belangrijke erfgoed. In de rest van het Mastenbos zijn honden, als ze aangelijnd zijn, uiteraard wel welkom. Ook met de fiets mag je, om dezelfde redenen, niet op het Loopgravenpad. 

Voorzie bij slecht weer of natte periode best laarzen, het kan er zeer nat zijn in het loopgravenpad. 

Verschillende partners werken mee aan de realisatie van het Loopgravenpad: het Agentschap voor Natuur en Bos, de dienst erfgoed van de provincie Antwerpen, Toerisme Provincie Antwerpen vzw, de gemeente Kapellen, de natuurgidsen en de heemkundige kring van Kapellen, het Agentschap Wegen en Verkeer en het Agentschap Onroerend Erfgoed.

Onze dank gaat ook uit naar de Universteit Gent voor hun onderzoeksgegevens en het Koninklijk Legermuseum voor het gebruiksrecht voor de Zimmermannfoto’s.