Merksplas Kolonie

Merksplas Kolonie bestaat uit verschillende, op zichzelf staande waardevolle elementen. Dit compartimentenlandschap maakt het gebied zo uniek en waardevol. Door de aanwezigheid van open en gesloten gebieden en de afwisseling van bebouwing, landbouwgronden en bos- en natuurgebieden is het landschap zeer verscheiden. De dreven bepalen in grote mate het uitzicht van de Kolonie en kenmerken de structuur van de Kolonie. Daarnaast hebben ze ook een hoge natuurwaarde, zo zijn er in vele bomen onder meer spechtengaten te zien en vormen ze de ideale habitat voor vleermuizen. Vleermuizen zoeken voedsel en gebruiken de dreven als vliegroute. Door de dreven is het gebied ook ideaal voor zachte recreatie met verschillende wandellussen, een huifkarnetwerk en ruiter- en fietsroutes door het gebied.

Momenteel is er nog veel naaldbos in het gebied. Die willen we geleidelijk aan veranderen in een gevarieerder bos met inheemse loofbomen. Om de kamsalamander en andere amfibiesoorten nog meer kansen te geven, breiden we de bestaande poelen verder uit tot een poelennetwerk. Open plekken, heischrale graslanden en heidebiotopen zijn belangrijk voor een groot aantal zeldzame soorten als levendbarende hagedis, boompieper, gekraagde roodstaart en talrijke insectensoorten (kleine parelmoervlinder, bont dikkopje, zandloopkevers, ...).

In het begin van de 19de eeuw richtte de overheid in dit domein een kolonie van weldadigheid op. Arme mensen uit de steden kregen hier een boerderij en enkele hectare grond. Kort na de onafhankelijkheid van België werd dit idee verlaten. De huidige dreefstructuur verwijst nog naar dit verleden. Later werd Merksplas Kolonie een landloperskolonie waar landlopers en bedelaars terecht konden tot de staat de wet op landloperij in 1993 afschafte. Arme gezinnen die hier leefden en het domein onderhielden, moesten elders onderdak vinden. De centrale gebouwen werden heringericht als strafinrichting. Sinds 1999 zijn Wortel Kolonie en Merksplas Kolonie cultureel-historisch erfgoed.