Nationale Parken Vlaanderen

Wat is een Nationaal Park Vlaanderen? 

Een Nationaal Park Vlaanderen (hier ook kortweg ‘Nationaal Park’ genoemd) is een erkend, geografisch afgebakend gebied van voldoende grote omvang met een uitzonderlijke natuurwaarde en een internationale uitstraling. Het beheer is gericht op het bereiken van een duurzame bescherming en ontwikkeling van landschapsecologische processen en de bijhorende ecosystemen, habitats en soorten, samen met de gebiedscoalitie. Het unieke natuurlijke milieu, landschap en erfgoed bieden mogelijkheden tot toeristisch recreatieve ontwikkeling en promotie, wel steeds binnen de draagkracht van de natuur en haar omgeving. 

Waarom Nationale Parken in Vlaanderen?

De natuur in Vlaanderen is schaars en versnipperd. Er is nog een lange weg te gaan om onze Europese natuurdoelen in het Natura 2000-netwerk te bereiken. De klimaatverandering zet de natuur verder onder druk. Met de Nationale Parken zorgen de gebiedscoalities, samen met de bovenlokale partners zoals het Agentschap voor Natuur en Bos, voor het versterken en verbinden van de natuurgebieden. Plant- en diersoorten krijgen zo letterlijk en figuurlijk meer ademruimte. Daarnaast zorgt de natuur o.a. voor wateropslag, koolstofopslag, zuivere lucht en zuiver water, verkoeling en biodiversiteit. Er is veel aandacht voor recreatie op plekken die minder kwetsbaar zijn. Zo kan iedereen genieten van de Nationale Parken.

Erkenning van Nationale Parken

Vlaams Minister van Omgeving Zuhal Demir lanceerde op 19 april 2021 een oproep voor kandidaat Nationale Parken Vlaanderen en Landschapsparken. Kandidaten konden tot 15 september 2021 een parknota indienen. Tien gebiedscoalities dienden een kandidatuur in voor erkenning tot Nationaal Park Vlaanderen en dertien voor erkenning tot Landschapspark. Begin 2022 werden zes kandidaten geselecteerd voor het verdere traject van Nationale Parken: Bosland, Brabantse Wouden, Hoge Kempen, Kalmthoutse Heide, Scheldevallei en Taxandria. Uiteindelijk hebben op 31 mei 2023 vijf kandidaten hun masterplan en operationeel plan ingediend. 

De plannen van de kandidaat Nationale Parken werden beoordeeld door een commissie van experten uit binnen- en buitenland onder leiding van dhr. Geert Noels. Hun advies werd voorgelegd aan de Vlaamse Regering, die op 13 oktober 2023 vier Nationale Parken erkende, namelijk Bosland, Brabantse Wouden, Hoge Kempen en Scheldevallei. Vier unieke parken met zeer verschillende natuurtypes en belevingswaarden. 

We gebruiken de term Vlaamse Parken als verzamelnaam voor Nationale Parken en Landschapsparken. Het gaat dus om gebiedserkenningen van een zekere schaal die aan een bepaalde kwaliteitsgarantie voldoen. 

De Vlaamse Parken worden vanuit de Vlaamse Overheid gecoördineerd binnen het Vlaams Parkenbureau. Het is een unieke samenwerking van de VLM, de coördinator van de Landschapsparken, Natuur en Bos, coördinator van de Nationale Parken, Departement Omgeving, Toerisme Vlaanderen en Departement Onroerend Erfgoed. 

Meer informatie

• www.vlaamseparken.be
• 9 JUNI 2023. - Decreet houdende de Vlaamse Parken en algemene landschapszorg
• 14 JULI 2023. - Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van de algemene erkennings- en subsidiëringsvoorwaarden voor Vlaamse Parken
• IVOX rapport bevraging over Vlaamse Parken - mei 2023 (pdf - 250 KB)
• Het expertenadvies dat gevraagd werd n.a.v. ontwikkeling van de criteria (pdf- 1,09 MB)
• Inspiratiegids met voorbeelden in binnen- en buitenland rond visitor payback
• MB tot samenstelling van de commissie van experten

Samen met de beslissing tot erkenning van de vier Nationale Parken werden hun masterplan en hun eerste operationeel plan goedgekeurd. De Vlaamse Regering baseerde zich voor de beslissing over de erkenning van de ​Nationale Parken op het advies van de Commissie van experten.​

• Verslag commissie van experten (pdf - 1,50 MB)
  • Bijlage: advies commissie van experten (pdf - 1,91 MB)
• Nationaal Park Bosland
  • Erkenningsbesluit Bosland (pdf - 3 MB)
  • Bijlage bij erkenningsbesluit Bosland (pdf - 2 MB)
  • Masterplan Bosland (pdf - 12 MB)
  • Operationeel Plan Bosland (pdf - 1,3 MB)
• Nationaal Park Brabantse Wouden
  • Erkenningsbesluit Brabantse Wouden (pdf - 3 MB)
  • Bijlage bij erkenningsbesluit Brabantse Wouden (pdf - 13 MB)
  • Masterplan Brabantse Wouden (pdf - 37 MB)
  • Operationeel Plan Brabantse Wouden (pdf - 11 MB)
• Nationaal Park Hoge Kempen
  • Erkenningsbesluit Hoge Kempen (pdf - 3 MB)
  • Bijlage bij erkenningsbesluit Hoge Kempen (pdf - 13 MB)
  • Masterplan Hoge Kempen (pdf - 20 MB)
  • Operationeel Plan Hoge Kempen (pdf - 17 MB)
• Scheldevallei
  • Erkenningbesluit Scheldevallei (pdf - 3 MB)
  • Bijlage bij erkenningsbesluit Scheldevallei (pdf - 2 MB)
  • Masterplan Scheldevallei (pdf - 12 MB)
  • Operationeel Plan Scheldevallei (pdf - 32 MB)

Bijkomende vragen kun je mailen naar nationaleparken@vlaanderen.be