Begijnenbeekvallei

De Begijnenbeek zorgde in het verleden herhaaldelijk voor wateroverlast in Diest. Om hoge afvoerpieken door Diest te voorkomen, wordt een deel van het water sinds de jaren negentig vanuit het verdeelwerk stroomopwaarts de Kloosterberg, via de Leugebeek naar het overstromingsgebied van Webbekom geleid. Recent werden in de vallei een reeks compartimenteringsdijkjes aangelegd en aan de voet van de Kloosterberg werd de oude loop van de Begijnenbeek hersteld. Dit moet ervoor zorgen dat de waterafvoer in de vallei veel sterker gebufferd wordt, dat de vallei bij stortbuien gelijkmatig en ondiep overstroomt en in droge zomercondities minder diep verdroogt. Dit betekent een bonus voor de hoogwaterbeveiliging van Diest en de mogelijkheden voor natuurontwikkeling in de vallei.

Op het vlak van natuurbeheer zijn zowel het Agentschap voor Natuur en Bos, Natuurpunt vzw als het OCMW van Diest aan zet. Het bosreservaat 'Gasthuisbos' van het OCMW van Diest bestaat uit een fraai oud inheems loofbos dat ondertussen al sinds een paar decennia spontaan evolueert. Natuur en Bos beheert het grootste deel van de valleigronden tussen de Reustraat en het verdeelwerk aan de Leugebeek: hier wordt gefocust op hooiweidebeheer en ook de omvorming van de populierenbossen staat op het programma. Zeldzame orchideeënrijke graslanden vind je hoofdzakelijk in het Papenbroek, dat beperkt toegankelijk is en tussen de Nieuwstraat en de E314. Opwaarts Assent zorgt Natuur en Bos dan weer voor een duurzaam bosbeheer in de waardevolle oude bossen van de Wissenbeemd en de Hermansheuvel. Op de warme zuidhelling van de Hermansheuvel werden ook een aantal kleine heischrale graslanden hersteld. De Luienberg bestaat dan weer uit een afwisseling van bos, schralere graslanden en ook enkele akkerondkruidenakkertjes.

De Hermansheuvel is een belangrijke archeologische vindplaats. Uit de vondsten komt een beeld naar voor van de activiteiten. Diverse maalstenen wijzen op de verwerking van graan. Grote aantallen bijlen duiden op houtkap en -bewerking. Bijna alle vondsten dateren uit de Michelsbergcultuur (middenneoliticum), maar er zijn ook enkele vondsten uit het midden- en laatpaleolithicum, mesolithicum, laatneolithicum, de ijzertijd, Romeinse tijd en de vroege middeleeuwen. Bij proefsleuvenonderzoek werd een stelsel van aarden verdedigingswallen aangesneden dat eveneens dateert van het middenneolithicum (michelsbergcultuur).

De omgeving van de Kloosterberg, Papenbroek, Hermansheuvel en Luienberg zijn momenteel vlot bewandelbaar langs bestaande veldwegen. Voorlopig is het echter moeilijk om de vallei als één aaneengesloten geheel te bewandelen.

Natuur en Bos wenst daarom in de loop van de komende jaren een aantal nieuwe verbindingen te realiseren, zodat de bereikbaarheid en belevingswaarde van de vallei voor wandelaars richting Diest verhoogt.