Landschapsfoto

Klaverberg

 
Antwerpen
Limburg
Oost-Vlaanderen
Vlaams-Brabant
West-Vlaanderen
Limburg
/sites/default/files/anb_natuurgebieden_images/domein__205/p1010489_2.jpg|vijver in het landschap| vijver in het landschap © Jan Appermont /sites/default/files/anb_natuurgebieden_images/domein__205/corsicaanse_den_anb.jpg|corsicaanse den| corsicaanse den © ANB /sites/default/files/anb_natuurgebieden_images/domein__205/rode_dopheide_erwin_derous_0.jpg|| rode dopheide © Erwin Derous /sites/default/files/anb_natuurgebieden_images/domein__205/struikheide_erik_malfait_0.jpg|struikheide| struikheide © Erik Malfait

Natuurgebied De Klaverberg, ongeveer 200 hectare groot, ligt in het noordoosten van As, en maakt deel uit van het Nationaal Park Hoge Kempen, een van de vier Nationale Parken in Vlaanderen. De oude landduinen van de Klaverberg strekken zich uit vanaf de wijk Zevenhuizen tot aan het vliegveld van Zwartberg. Wie hoopt op de Klaverberg zijn geluk te beproeven met duizenden klavertjesvier, moeten we teleurstellen. De naam verwijst niet naar deze geluksbrengers, maar naar de klaverbladvormige landduinen die je er vindt.

Troeven
  • Klaverbladvormige landduinen
  • Monumentale wintereikstoven
  • Struikheide en rode dopheide
  • Mijnterril van 121 meter hoog

Uitgestrekt heidegebied

Het zal je als wandelaar, fietser of ruiter misschien verbazen, maar ooit was dit een uitgestrekt heidegebied. De laatste sporen daarvan vind je langs de boswegen, waar struikheide en rode dopheide extra kleur aan het landschap geven, met een enkele jeneverbesstruik, die de Hasseltse jenever zijn typische subtiele smaak geeft. Nu kent de Klaverberg unieke natuurwaarden door het uitgestrekte open landschap. Vlak langs de mijnterrils zie je de schapenstal met nachtweide voor de schapen en geiten die het gebied begrazen.

Sinds 2022 werd de grote zone rondom de oude mijnterrils helemaal heringericht. Een trap naar een van de terriltoppen, verbeterde wandelpaden, rustzones, amfibieplassen, een struinzone en hondenlosloopzone raakten intussen goed ingeburgerd bij de recreant. Om de natuur nog beter te beschermen werd er een groot raster rondom de mijnsteenbergen aangelegd. Buiten dit raster kan worden geruiterd, gefietst en in de winter soms zelfs geschaatst. Binnen het raster ben je op de aangeduide paden enkel te voet welkom zodat de kwetsbare natuur er minimaal wordt verstoord. Je geniet er van een zalige rust en fantastische vergezichten over het Nationaal Park en omgeving.

Eeuwenoude wintereikstoven: eiken met meerdere stammen per boom

Op de landduinen van de Klaverberg bots je op een heus natuurfenomeen: de monumentale wintereikstoven! De groepen wintereikenstammen die je ziet waren ooit telkens één enkele boom. Omdat de bomen eeuwenlang geregeld als brandhout werden geoogst en de nieuwe scheuten op de gekapte stronken bedekt raakten onder het stuivende zand ontstonden deze meerstammige bomen. Deze oude beheervorm in combinatie met het actieve (stuivende) landduinensysteem creëerde een uniek erfgoed, de monumentale wintereikstoven zijn werkelijk indrukwekkend. 

Volgens wetenschappers zijn hun ondergrondse wortelgestellen wel tot 800 jaar oud! Als je rekening houdt met hun respectabele leeftijd, zal het je niet verwonderen dat deze eiken werden erkend als autochtone zaadbank voor het opkweken van nieuwe wintereiken die we in de omgeving aanplanten. Zich uitzaaien doen de wintereiken gelukkig ook zelf, in gans het gebied rondom deze landduinen ontdekken we geregeld nieuwe wintereiken. 
Omdat de oude hakhoutstoven intussen te lang niet meer werden gekapt is de kans dat ze een nieuwe houtoogst zouden overleven helaas erg klein geworden.
Maar omdat we deze typische beheervorm willen laten blijven bestaan,  zullen jonge wintereiken van de Klaverberg opnieuw via dit hakhoutsysteem worden beheerd.

De grove dennen rondom zullen in de toekomst verder worden uitgedund zodat de ondergroei van zomereiken, maar ook vuilbomen, lijsterbessen, berken en sporadisch enkele wintereiken verder komt vrij te staan. Via dit ijlere bos kunnen kleine open plekken ontstaan waar terug struikheide en zelfs rode dopheide groeien. Waar er nu al grote hulst groeit mag het bos meer donker blijven terwijl die enkele jeneverbes die je hier nog vindt weer stap voor stap aan de zon mag wennen. 

Klaverbladvormige landduinen: overblijfselen van oeroude stuifduinen

De klaverbladvormige landduinen van de Klaverberg zijn de restanten van de oeroude stuifduinen. Het zand van die duinen werd aangevoerd door de aanhoudende noordenwinden tijdens de laatste ijstijd. Veel later, ongeveer 14.000 jaar geleden, hoopte dit zand zich plaatselijk op tot landduinen. Ondertussen zijn de meeste gefixeerd door de aanplanting van grove en Corsicaanse dennen. Die bomen leveren niet enkel hard en sterk timmerhout, maar ook goede steunbalken voor de mijnen, wat belangrijk was voor de vroegere industrie.

Van afvalberg tot natuurdomein

De mijnterril of 'steenberg' op de Klaverberg is één van de stille getuigen van het roemrijke industriële verleden van Limburg. Wat mijnwerkers vanuit de diepe ondergrond naar de oppervlakte brachten, waren ruwe kolen. Slechts de helft van het volume bestond uit echte steenkool, de rest waren mijnstenen. Die werden op een 'afvalhoop' gegooid, al is 'hoop' wel een relatief begrip. De mijnterril op de Klaverberg is 165 meter hoog. Op de top heb je een fenomenaal uitzicht over de omgeving. Wat ooit een afvalberg was, is ondertussen een natuurgebied geworden. De Europese Unie duidde deze terril en zijn omgeving zelfs aan als habitatrichtlijngebied.

/sites/default/files/anb_natuurgebieden_images/domein__205/p1010489_2.jpg|vijver in het landschap| vijver in het landschap © Jan Appermont /sites/default/files/anb_natuurgebieden_images/domein__205/corsicaanse_den_anb.jpg|corsicaanse den| corsicaanse den © ANB /sites/default/files/anb_natuurgebieden_images/domein__205/rode_dopheide_erwin_derous_0.jpg|| rode dopheide © Erwin Derous /sites/default/files/anb_natuurgebieden_images/domein__205/struikheide_erik_malfait_0.jpg|struikheide| struikheide © Erik Malfait

Actietips

21

Toegankelijke boswegen

Het bosgebied is voor wandelaars het hele jaar door vrij toegankelijk op de voorziene boswegen.

22

Fietsroutenetwerk

Fietsknooppunten tussen 39 en 74. Fietsen op de voorziene fietspaden, maar niet op de terril zelf wegens erosiegevaar. Door veelvuldig fietsgebruik kan dit leiden tot verschuiving van lagen.

21

Wandelnetwerk

Het wandelgebied Thorpark telt 10 wandellussen, een natuurloop en het steenmannetjespad. Zes wandellussen starten aan Thor Central, de andere lussen aan instapplaatsen in de buurt.

Bekijk de kaart

Boswachter

Jan Appermont
Neem contact op >

Downloads

Hoe geraak je er?

Ingang

Stadionplein, 3600 Genk

Met het openbaar vervoer

Stippel je route uit op www.delijn.be, www.belgiantrain.be/nl of via www.googlemaps.be (optie openbaar vervoer aanklikken).

Met de auto

Vanuit Brussel: Neem de E40 tot Leuven. Vervolg op de E314 tot de afslag Genk-centrum. Volg de N76 tot de afslag 'Bree, Opglabbeek, Waterschei, Zwartberg'. Rij door tot Nieuwe Kempen. Vervolgens bereik je de Weg naar Zwartberg.

Vanuit Antwerpen: Neem de E313 tot Lummen. Vervolg op de E314 tot de afslag Genk-centrum. Volg de N76 tot de afslag 'Bree, Opglabbeek, Waterschei, Zwartberg'. Rij door tot Nieuwe Kempen. Vervolgens bereik je de Weg naar Zwartberg.