Feiten en fabels over natuurbeheerplannen

Natuurbeheerplannen als instrument

Natuurbeheerplannen zijn geen nieuw instrument. Sinds 2017 werden 440 natuurbeheerplannen ingediend en goedgekeurd. En voor elk van die natuurbeheerplannen passen de indieners en het Agentschap voor Natuur en Bos het wettelijk kader toe. Dat gebeurt voor de opmaak van die plannen, voor de bekendmaking, voor de consultatie, voor de adviesvragen, … en uiteraard ook voor de uitvoering ervan. Bijvoorbeeld voor de aankondiging bepaalt dat wettelijk kader dat de aankondiging van een ontwerp van natuurbeheerplan op één van de volgende manieren moet gebeuren: publicatie in minstens één regionale krant, via de gemeentelijke informatiekanalen of duidelijk zichtbare aanplakking langs de toegangsweg of -wegen van het terrein.

Naast deze wettelijke verplichting wordt sinds 2020 door het Agentschap voor Natuur en Bos op zijn website ook een up-to-date overzicht gegeven van alle ontwerp natuurbeheerplannen waarvoor de publieke consultatie loopt. Alle documenten kunnen daar ook worden geraadpleegd. En eerder werd al beslist om de wetgeving te wijzigen en de aankondiging van nieuwe natuurbeheerplannen via élk van die kanalen aan te kondigen. Dat is uiteraard geen massacommunicatie. Maar je kan zo’n natuurbeheerplan vergelijken met de vergunning die een burger aan zijn woning aanplakt om zijn buren op de hoogte te brengen van zijn bouw- of verbouwplannen.

Natuurbeheerplannen in het vizier

In de voorbije 6 jaar is er noch bij lokale besturen, noch bij vertegenwoordigers van de landbouwsector, noch bij ‘onze buren’ in die gebieden bijzonder veel aandacht geschonken aan deze natuurbeheerplannen. Maar de voorbije weken is dat plots veranderd en nemen verschillende organisaties en ook lokale mandatarissen een aantal natuurbeheerplannen waarvoor momenteel het openbaar onderzoek loopt in het vizier. Elk van die plannen werd tijdig en juist aangekondigd en steeds werden ook de betrokken gemeenten waar nodig tijdig om advies gevraagd. Bijvoorbeeld voor de consultatie die tot en met 5 maart in Geel liep voor het Natuurbeheerplan van Natuurpunt voor ‘Breeven’. Dat advies vroeg Natuur en Bos aan de stad Geel op 22 januari 2024.

Dat deze verhoogde aandacht nu vragen oproept bij landbouwers en lokale besturen begrijpen we. En vragen stellen mag en is zelfs goed om kennis over de plannen en de impact ervan te verhogen. We beantwoorden die vragen ook graag. Daarom hebben we zowel in Brugge en Hasselt vertegenwoordigers van de land- en tuinbouwsector ontvangen en ruim de tijd genomen om correcte informatie te delen.

Desinformatie wakkert onrust onnodig aan

Helaas stelt Natuur en Bos vast dat verschillende partijen onvolledige informatie blijven verspreiden. Met name over het zogenaamd globaal kader in natuurbeheerplannen. In een natuurbeheerplan is er een duidelijk onderscheid tussen de effectief deelnemende percelen en percelen die vallen binnen het globaal kader. Dit globaal kader kan inderdaad ruimer afgebakend worden dan de deelnemende percelen. Binnen het globale kader wordt een beheervisie beschreven waar je op lange termijn (50-100 jaar) naar toe wil met het gebied. 

De beheermaatregelen in het natuurbeheerplan gelden enkel voor de effectief deelnemende percelen, die al in eigendom of beheer van de indiener van het beheerplan zijn. Alle bestaande rechten op gronden in eigendom of verpacht aan landbouwers blijven in dit ruimer globaal kader behouden. De visie in het globaal kader vormt dus geen bedreiging voor de huidige en toekomstige activiteiten. Die visie kan wel gezien worden als een uitnodiging aan private eigenaars, lokale besturen, maar uiteraard ook land- en tuinbouwers om samen te werken aan meer en betere natuur in het gebied. Zij kunnen op hun eigen gronden zelf het beheer opnemen. Het natuurbeheerplan met de visie uit het globaal kader, maakt het eigenaars eenvoudiger om een eigen beheerplan op te stellen en zo ook subsidies te krijgen voor het beheer. In Borgloon doet Boerennatuur Vlaanderen dat al in samenwerking met Natuurpunt voor het natuurgebied Waerdeveld. In Berlare werd dan weer een gezamenlijk natuurbeheerplan opgemaakt met het Natuur en Bos, vzw Durme, de provincie Oost-Vlaanderen en de gemeente Berlare.

Deze info deelden we in Brugge en in Hasselt, aan media en aan partners rond de tafel. Deze info geven we ook in de verwerking van de intussen duizenden mails en brieven die we ontvingen. Die info zullen we blijven delen en staat ook steeds met nog veel meer achtergrond op onze site: https://natuurenbos.vlaanderen.be/natuurbeheerplannen.

Het Agentschap voor Natuur en Bos hoopt dat alle verantwoordelijken in deze dossiers hun rol opnemen om correcte informatie mee te verspreiden. Aan lokale land- en tuinbouwers, aan andere eigenaars, aan de eigen bevolking, maar ook aan media die het publiek objectief willen informeren.