Vlaamse Regering erkent negen Vlaamse Parken

De Vlaamse Regering heeft vandaag negen Vlaamse Parken erkend: vier Nationale Parken (Bosland, Brabantse Wouden, Hoge Kempen en Scheldevallei) en vijf Landschapsparken (Grenzeloos Bocageland, Haspengouw, Maasvallei, Vlaamse Ardennen en Zwinstreek). Deze erkenning is het hoogtepunt van een uitvoerige selectieprocedure waarbij samenwerking centraal stond. Finaal oordeelde een onafhankelijke jury over de kandidaten. “Na jarenlange inzet en overleg tussen 5 Vlaamse agentschappen, vertegenwoordigers van tientallen lokale besturen, verenigingen en private eigenaars, brengt deze selectie natuur, erfgoed, landbouw en toerisme samen in een herkenbare en uitnodigende vorm” zeggen Vlaams minister van Omgeving en Toerisme Zuhal Demir en Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele. “De Vlaamse Parken zullen niet alleen een motor voor streekontwikkeling zijn, maar zullen samen ook de internationale uitstraling van Vlaanderen met haar pracht, praal en streekproducten versterken.”

Landschapspark Zwinstreek is een getijdengebied op de grens van Vlaanderen en Nederland. De ligging aan de kust maakt het gebied uniek ten opzichte van andere natuurgebieden in Vlaanderen. Geen enkel ander Vlaams Park heeft het strand en de zee zó dichtbij.

Het glooiende heuvellandschap van Landschapspark Vlaamse Ardennen is vooral bekend onder wielerfanaten door de kasseistroken maar ademt ook rust. Er zijn valleien met meanderende beken, beukenbossen die in het voorjaar dieppaars kleuren en authentieke dorpjes met oude kerken en kasteelmuren. 

Tussen Antwerpen en Gent stroomt een blauwe levensader: de Schelde. Deze rivier en haar aftakkingen vormen het kloppend hart van Nationaal Park Scheldevallei. Ook in de rest van het park speelt water een hoofdrol. Je vindt er slikken, schorren, grachten, greppels en moerassen.

Nationaal Park Brabantse Wouden omvat 3 natuurcomplexen: het Zoniënwoud, de Meerdaalwoud-Dijlevallei en het Hallerbos. Het natuurlandschap is enorm divers maar het park ademt ook geschiedenis. Zo vind je er het Kasteel van Beersel, dat uit de 14e eeuw stamt.

Landschapspark Hart van Haspengouw ligt in het oosten van Vlaanderen. Het is een natuurrijke landbouwstreek, met glooiende heuvels vol fruitbomen en karakteristieke boerderijen. De rijke fruitteelt in dit gebied is uniek in Vlaanderen. Talloze boomgaarden zorgen voor een variatie aan fruitsoorten, waaronder appels, peren en pruimen.

In het Nationaal Park Hoge Kempen vind je ruim 12.000 hectare aan beschermde natuur. Uitgestrekte bossen worden afgewisseld met paarsbloeiende heidevelden, stuivende duinen en grote waterplassen. Het park is een thuis voor heel wat zeldzame dieren én je kan er ‘Fietsen door de Heide’.

Met haar eigen ‘big five’ is Nationaal Park Bosland niet alleen de thuisbasis van prachtige diersoorten, voor kinderen is het ook één groots avonturenbos. Bosland omhelst een unieke natuurkern van meer dan 6.500 ha en zorgt voor overdadig genot van verrassende natuur, elke dag weer een beetje anders in het hartje van Noord-Limburg. Het is ook de thuisbasis van ‘Fietsen door de Bomen’.

Landschapspark Maasvallei ligt in het hart van Vlaams en Nederlands Limburg. Het water is altijd dichtbij in dit Landschapspark. Je wandelt er over oeroude rivierwallen en langs kronkelende rivierarmen. Aan de oever van de rivier vind je rustige plekjes, waar je kunt neerstrijken met een rijkgevulde picknickmand.

In Landschapspark Grenzeloos Bocageland komen drie geografische streken samen: de Vlaamse Voerstreek, het Waalse Land van Herve en het Nederlandse Heuvelland. Het gebied vormt een groen hart in de Euregio Maas-Rijn en is het enige stukje Vlaanderen dat niet tot de Atlantische, maar wel tot de continentale Biografische regio behoort waardoor het ook voor Vlaanderen unieke natuur herbergt. Wie van bovenaf een blik werpt op het Landschapspark, ziet een gebied dat lijkt op een lappendeken.

Wat zijn Nationale Parken en Landschapsparken?

In een Nationaal Park ligt de nadruk op natuur, biodiversiteit en internationale uitstraling. Door de erkenning wil de Vlaamse Regering in een dichtbevolkt Vlaanderen enkele grote en robuuste natuurgehelen creëren. “De erkenning van deze drie Nationale Parken in Vlaanderen is een startpunt, want nagenoeg alle kandidaten moeten nog heel wat inspanningen leveren. Maar de erkenning zal de samenwerking versterken en deze parken ook de middelen bieden om hun unieke natuur verder te ontwikkelen. Ik bewonder de dynamiek die is ontstaan bij de verschillende kandidaten en hoop dat die dynamiek en samenwerking ook in de toekomst onze natuur zal blijven versterken”, aldus Vlaams minister van Omgeving en Toerisme Zuhal Demir.

In een Landschapspark ligt het accent op de diverse functies van het gebied en de eeuwenlange wisselwerking tussen mens en natuur. “Zo speelt erfgoed ook een zeer belangrijke rol in deze parken. Ze zorgen voor herkenbare bakens die laten zien waar we vandaan komen, wie we zijn en welke ontwikkeling we doormaken. Ze vertellen dus mee het verhaal van een dorp en de geschiedenis ervan. Op die manier zijn erfgoed, maar ook natuur, landbouw en toerisme ook met elkaar verbonden in de Vlaamse parken”, zegt Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele.

Van oproep naar erkenning

In april 2021 lanceerden de Vlaamse ministers Demir en Diependaele een oproep voor kandidaat-Nationale Parken Vlaanderen en -Landschapsparken. Oorspronkelijk dongen tien gebiedscoalities mee naar erkenning als Nationaal Park en dertien naar erkenning als Landschapspark. Na een beoordeling door twee onafhankelijke commissies gingen zes kandidaat-Nationale Parken en zeven kandidaat-Landschapsparken door naar de volgende ronde. Zij werden begeleid in de opmaak van een masterplan en een operationeel plan. Uiteindelijk dienden vijf kandidaten een aanvraag voor een erkenning als Nationaal Park in, en zes kandidaten voor een erkenning als Landschapspark.

Na advies van de commissies van experten voor Nationale Parken en Landschapsparken heeft de Vlaamse Regering beslist negen kandidaten te erkennen. De erkende parken kunnen nu hun masterplannen realiseren. Ze krijgen daarvoor de nodige steun. Voor Landschapsparken is dat € 489.000 per jaar, voor Nationale Parken is dat € 608.000 per jaar. Daarnaast is er een stevig investeringsbudget beschikbaar voor alle parken de komende jaren.

Het traject stimuleerde overheden, terreinbeheerders, verenigingen en private landgoedeigenaars om samen aan de slag te gaan met de natuur en het landschap in hun regio. Dankzij de erkenning als Vlaams Park kunnen die samenwerkingsverbanden tot volle ontplooiing komen.

Het Agentschap voor Natuur en Bos, de Vlaamse Landmaatschappij, Toerisme Vlaanderen, het Departement Omgeving en het Agentschap Onroerend Erfgoed coördineren het Vlaams Parkenbeleid.

Taxandria in vervolgtraject

De Vlaamse regering oordeelde dat de kandidatuur van Taxandria bijzonder waardevol is, maar een definitieve erkenning te vroeg komt. Daarmee volgt ze de jury. Taxandria wordt in de toekomst evenwel verder ondersteund en begeleid. Zo krijgt de gebiedscoalitie 139.000 euro per jaar werkingskrediet.

“De gebiedscoalitie heeft haar nek zo ver uitgestoken dat we hen zeker niet laten vallen, integendeel. We gaan er samen met hen voor zorgen dat ze klaar zijn voor een volgende erkenningsronde als Vlaams Park”, aldus Demir. De ondersteuning vanuit Vlaanderen geeft de gebiedscoalities de kans om aan de slag te gaan met de aanbevelingen van de commissie en de ontstane dynamiek verder te versterken.

Ook over Bosland had de jury een voorbehoud, maar het lijstje aan werkpunten was bij Bosland beperkt. De erkenning van Bosland gebeurt dan ook als enige park voorwaardelijk onder de opschortende voorwaarde dat ze binnen het jaar tegemoet komen aan die twee punten.

www.vlaamseparken.be