Rivierherstel Leie

Op 17 december 2010 heeft de Vlaamse Regering het geïntegreerd plan Seine–Schelde goedgekeurd. Het plan werd herbevestigd op 24 september 2021. Dat plan houdt in dat voor de binnenvaart tussen Gent en Wervik werken zullen worden uitgevoerd om de bevaarbaarheid te verbeteren. Dit is het zogenaamde luik Binnenvaart, waarbij de ingrepen aan de waterweg Europees worden gesubsidieerd. Naast het verbeteren van de bevaarbaarheid zijn werken gepland om de Leie en haar vallei tussen Deinze en Wervik op te waarderen op het vlak van natuur, landschap en recreatie. Dat vormt het luik Rivierherstel Leie van het project.

Het project Rivierherstel Leie omvat onder meer:

Het herstellen van oude Leiemeanders (door De Vlaamse Waterweg, DVW).
Het opnieuw koppelen van oude Leiemeanders aan de Leie zelf (door DVW).
De ontwikkeling van 500 ha watergebonden natuur in 15 gebieden langs de Leie van Wervik tot Deinze (door het Agentschap voor Natuur en Bos, ANB).
De Vlaamse Waterweg coördineert de uitvoering van het totale plan. 

Er wordt 500 hectare natte natuur gecreëerd, verspreid over 15 verschillende deelgebieden tussen Deinze en Wervik in de Leievallei. Deze natte natuur kan bestaan uit verschillende vormen zoals vochtig hooiland, moeras, plas- en draszones, vernatte weilanden, broekbos, ... Speciale aandacht gaat ook naar de typisch aanwezige kleine landschapselementen zoals onder andere kleinschalige slotensystemen, knotwilgen, struiken en bomenrijen. 

Er zal voor elk van de 15 deelgebieden een inrichtingsplan worden opgemaakt met een visie voor het gebied. Tijdens de opmaak van de inrichtingsplannen wordt de huidige situatie van het deelgebied in kaart gebracht: de vegetatie, de hydrologie, de bodemgesteldheid, … Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de archeologie en de geschiedenis van de gebieden. Tenslotte wordt het gewenste natuurstreefbeeld uitgewerkt en worden de te nemen maatregelen op kaart aangeduid.

Tijdens de opmaak van de inrichtingsplannen wordt overleg voorzien met de betrokken gemeenten, landbouwverenigingen en natuurverenigingen... Dit zal onder andere tijdens de begeleidingscommissie zijn, zodat met hun standpunten rekening kan gehouden worden. Ook zal worden bekeken of vormen van recreatie en natuurbeheer door landbouwers mogelijk zijn. Er zal waar mogelijk rekening gehouden worden met de eventuele plannen van andere partners in de regio.

Voor deze gebieden werden inrichtingsplannen opgemaakt:

Inrichtingsplan Bavikhove-Ooigembos (Harelbeke, Wielsbeke en Waregem)

Inrichtingsplan Neerhoek-Ponthoek  (Dentergem) 

Inrichtingsplan Laag-Vlaanderen (Wervik en Menen)

De uiteindelijke uitvoeringsplannen worden in een latere fase opgemaakt, net voor de uitvoering op terrein en kunnen nog beperkt afwijken van dit inrichtingsplan.

Deze gebieden worden momenteel grotendeels door landbouwers gebruikt. We willen ervoor zorgen dat de impact op de landbouw zo beperkt mogelijk is. Voor deze gebieden werden dan ook landbouweffectenrapporten opgemaakt om de impact zo goed mogelijk in kaart te brengen.

Aangezien er percelen moeten verworven worden om de natte natuur te kunnen realiseren en deze percelen vaak door landbouwers worden gebruikt, is er een grondenbank opgericht. Met deze grondenbank proberen we aan de betrokken landbouwers een keuze te bieden in ruil voor hun grond. Ofwel krijgen zij een financiële tegemoetkoming ofwel kunnen ze kiezen voor ruilgrond. Deze ruilgrond is een gelijkwaardig perceel op een andere locatie, maar wel in de buurt van hun bedrijf.

Er wordt in een eerste fase ingezet op de realisatie van 100 ha in twee deelgebieden, Neerhoek-Ponthoek en Bavikhove-Ooigembos

In Vlaanderen wordt dit project uitgevoerd door 3 partners.

De Vlaamse Waterweg zorgt voor

- de waterbouwkundige werkzaamheden (luik binnenvaart van project Seine-Schelde);
- de natuurvriendelijke inrichting van de oevers en de aanleg van vispassages;
- het weer in verbinding stellen en het deels opnieuw uitgraven van de oude Leiemeanders.

Natuur en Bos zorgt voor

- de grondverwerving;
- de ontwikkeling van de 500 hectare watergebonden terrestrische natuur in 15 deelgebieden langs de Leie tussen Wervik en Deinze.

De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) zorgt voor 

- de opmaak van de landbouweffectenrapporten (LER’s);
- de grondenbank.

Seine Schelde Vlaanderen

Rivierherstel website VLM