Het ANB-domein ‘Velpe- en Malendriesvallei’ maakt deel uit van de veel uitgestrektere Velpevallei, waarin een hele reeks waardevolle natuurgebieden gelegen zijn. Stroomopwaarts van de steenweg N3 Leuven-Tienen, beheert Natuurpunt vzw het erkend natuurreservaat Snoekengracht. Velpe- en Malendriesvallei zelf beslaat 89 hectare grond in het Velpetraject tussen de N3 en de N223 Tienen-Aarschot. Stroomafwaarts van de N223 beheert Natuurpunt een reeks gronden in de buurt van Bunsbeek en nog verder stroomafwaarts van de N29 Tienen-Diest beheert ANB het uitgestrekte gebied Velpevallei Hoeleden-Zuurbemde (hyperlink naar de ANB-pagina voorzien).

Wandelen rond de vijvers van het voormalige kasteel van Butsel

Vlakbij de dorpskom van Boutersem, Roosbeek en Butsel, zorgde het ANB een paar jaar geleden voor een gedeeltelijk herstel van de verdwenen vijvers bij de historische site van het kasteel van Butsel. Van de belangrijke kasteelsite is momenteel nauwelijks meer te zien dan een lichte verhevenheid op de linker oever van de Velpe en ook van de twee visvijvers die op een kaart van 1661 ingetekend stonden op de rechteroever van de Velpe, was tot voor kort nog nauwelijks iets te zien. Sinds de herinrichting is de grootste meest noordelijke vijver opnieuw duidelijk zichtbaar als een rietmoeras. Op de historische dijken werd een houtsnipperpad aangelegd dat veel gebruikt wordt door wandelaars en joggers. Vanop het nieuwe vlonderpad en houten terras, kan je rustig verpozen aan de rand van het rietland.  Een volledig herstel van de vijver wordt pas mogelijk na de omlegging van de Vondelbeek die nu nog dwars door de vijver loopt. De omlegging wordt één van de komende jaren door de provincie Vlaams-Brabant voorzien.
 

Velpevallei tussen Roosbeek en N223

Stroomafwaarts van de vijvers van Roosbeek (privédomein) wordt het merendeel van de valleigraslanden ondertussen op een natuurgerichte manier beheerd, voor een groot deel in samenwerking met plaatselijke landbouwers. De graslanden zijn typische ‘dotterbloemgraslanden’ met Echte koekoeksbloem, Dotterbloem, Grote Ratelaar en lokaal ook Brede en Gevlekte orchis als meest opvallende soorten. Vanuit Breisem voert een nieuw afgebakende voetweg richting Hamelen hoek en vandaar door de hooilanden rond de molen van Breisem, over de Kerkomstraat richting Breisembroekstraat. 
 

De Malendriesbeekvallei

De Malendriesbeekvallei is een smalle maar bijzonder waardevolle zijvallei van de Velpe. De beek mondt net stroomaf van de vijvers van Roosbeek uit in de Velpe. In de vallei komen venige depressies en kalkrijk grondwater voor, wat zorgt voor bijzonder soortenrijke graslanden. In het kader van een graslandherstelproject, werd de bovenste aangerijkte grasmat verwijderd. Sindsdien verschenen er massaal verschillende orchideeënsoorten en ook een hele reeks zeldzame zegges, waarvan de uiterst zeldzame Ronde zegge, een soort van basenrijk trilvenen, wel het meest tot de verbeelding spreekt. Ook ten noorden van de Kerkomsesteenweg wijst een soort als Karwijselie op de vroegere aanwezigheid van kalkrijke blauwgraslanden.
 

Velperbos en bosjes op de Galgenberg en Kaberg

Op de heuvels rond de vallei beheert het ANB ook het Velperbos (25 ha) en enkele kleinere veldbosjes op de toppen van de Galgenberg en Kaberg (7 ha). Het Velperbos bestaat uit  oudere bestanden van Zomereik, Grove den, Amerikaanse eik en Beuk en vormt een echt rustgebied aan de rand van Kerkom. Vanaf de Kapel van Kerkom langs de Heilige Geesthofstraat, heb je een prachtig vergezicht over de Velpevallei richting Haspengouw: bij helder weer ontwaar je wellicht de koeltorens van Tihange bij de Maas.

Vanop het Galgeveld heb je dan weer een mooi vergezicht in noordelijke richting over de Velpevallei.