Life+ natuur project FLANDRE

Memorandum van overeenstemming: hoogtepunt van het LIFE project FLANDRE en begin van permanente samenwerking

Op vrijdag 14 februari 2020 werd op de Frans-Belgische grens tussen Adinkerke en Ghyvelde het memorandum van overeenstemming voor de bescherming en het beheer van de grensoverschrijdende duinengordels tussen Duinkerke (Frankrijk) en Westende (België) ondertekend door de vertegenwoordigers van het Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse overheid, de Franse staat, de Conservatoire du Littoral en het Département du Nord, in aanwezigheid van ruim 50 toeschouwers. Het LIFE+Natuurproject FLANDRE eindigdet op 1 maart 2020, maar de ondertekening van het memorandum verzekert de voortzetting en bestendiging van de samenwerking tussen de 4 bovenvermelde partners met als ultiem doel de verbetering van de natuur en natuurbeleving in één grensoverschrijdend Europees beschermd natuurpark.

In de toekomst kan het partnerschap uitgebreid worden met nog meer belangstellende overheidsinstanties.

• Lees het ondertekend memorandum

© Marc Leten

De ondertekenaars, van links naar rechts: Mathias Bigorgne (adjunct-directeur Conservatoire du Littoral), Patrick Valois (vice-président Conseil départemental du Nord), Stefan Borry (afdelingshoofd Terreinbeheer Agentschap voor Natuur en Bos, Vlaams Gewest) en Matthieu Dewas (adjunct regionaal directeur van de DREAL, voor de Franse staat), geflankeerd door projectcoördinator Jean-Louis Herrier.

Layman's report

Download het layman’s report van het LIFE Natuurproject FLANDRE (2013-2020)

After LIFE Conservation Plan

Download het After LIFE Conservation Plan in het Engels van het LIFE Natuurproject FLANDRE (2013-2020)

Geslaagde Europese Natura 2000 & Life dag 2019 te Adinkerke-Ghyvelde!

Er waren zo’n 45 enthousiaste Belgische en Franse deelnemers aan het grensoverschrijdend bezoek aan de “fossiele duinen” van Adinkerke en Ghyvelde die door het LIFE+ FLANDRE partnerschap op 21 mei 2019 was georganiseerd in het kader van de Europese Natura 2000 & Life Dag.

© Reinhardt Strubbe - De groep deelnemers bij het vertrek van de geleide wandeling vanaf het Café Perroquet 23

Internationale workshop “kustduinen en zandstranden – Duinkerke 2018”

Op 12, 13 en 14 juni 2018 verzamelden 143 duinenexperten uit 13 Europese landen in de lokalen van de Université du Littoral – Côte d’Opale (ULCO, Duinkerke, Frankrijk), om zich te buigen over de nodige maatregelen om de biodiversiteit en de natuurlijke processen van kustduinen en zandstranden te beschermen en te herstellen. Deze workshop was georganiseerd door de drie partners van het project LIFE+ Natuur “FLANDRE” in samenwerking met de ULCO – Laboratoire d’Océanologie et de Géosciences.

• Download het samenvattingenboek, de excursiegids, het verslag van de sessies en de excursies en tenslotte het persbericht met de conclusies van de workshop (zip - 27.9 MB)

Workshop-excursie 1: Bénédicte Lemaire (Département du Nord) verschaft uitleg omtrent een recente verwijdering van struweel in de “Dune du Perroquet”, 13 juni 2018

Het Adviescomité

In november 2013 werden 46 (27 Franse en 19 Belgische) vertegenwoordigers van de betrokken openbare besturen, wetenschappelijke instellingen en niet-gouvernementele natuurbehoud-organisaties uitgenodigd deel uit te maken van het adviescomité van het LIFE+12 Natuurproject “FLANDRE”. 44 (27 Franse en 17 Belgische) van die personen aanvaardden toe te treden tot het comité. Dat adviescomité kwam op 7 mei 2014, 11 december 2015, 9 november 2016, 13 december 2017, 12 december 2018 en 29 januari 2020 afwisselend op een Belgische of een Franse locatie (Koksijde, De Panne, Zuydcoote en Bray-Dunes) samen om de voortgang van het project te bespreken.

Met steun van het Europese financieringsinstrument LIFE + van de Europese Gemeenschap

LIFE is het financieel instrument van de EU dat leefmilieu-, natuurbehoud- en klimaatprojecten in de EU steunt. De algemene doelstelling van LIFE is bij te dragen tot de implementatie, de actualisering en ontwikkeling van het beleid en de regelgeving van de EU inzake leefmilieu en klimaat door het co-financieren van projecten met een Europese toegevoegde waarde.

De kustduinen tussen het Franse Dunkerque en het Belgische Westende vormen een van de bekendste duingebieden van continentaal Europa. Het kustlandschap is er gekenmerkt door brede zandstranden, gekerfde zeereepduinen, mega-paraboolduinen waarbinnen zich grote vochtige duinpannen uitstrekken, en lage, zacht golvende fossiele duinen die ontstonden tussen 3.000 voor Christus en 800 na Christus. De duinbodems hebben een hoog kalkgehalte, behalve die van de fossiele duinen, die diep ontkalkt zijn.

Tijdens de 20ste eeuw geraakten de duinen aan beide zijden van de grens sterk ruimtelijk versnipperd en gedegradeerd door verstedelijking, waterwinning, recreatie, fixatie van zandverstuivingen, invasie door exotische soorten, intensivering van de landbouw in de overgangszones van duinen naar polders en het wegvallen van het traditioneel agropastoraal gebruik van de resterende duingebieden, dat resulteerde in overwoekering van het duinlandschap door struikgewas en ruigten. Het grootste gedeelte van de overblijvende duingebieden werd in beide lidstaten van de Europese Unie opgenomen in het Natura 2000-netwerk

Hieronder zie je het grensoverschrijdend" projectgebied gesitueerd op een luchtfoto van de Natura 2000 viewer:

Het doel van het project was de kwalitatieve consolidatie van het Natura 2000-netwerk in beide landen. Daarvoor worden de habitattypes hersteld die typisch zijn voor de sedimentaire kusten van de Atlantische biogeografische regio. Ook de populaties van soorten die van communautair belang zijn, worden hersteld door verwerving van de kustduinen, beheerplanning, natuurherstelwerken en door het verhogen van het bewustzijn van een zo breed mogelijk publiek. Om dat te bereiken zullen de Belgische en Franse overheden, bevoegd voor deze beschermde gebieden, nauw samenwerken.

Grensoverschrijdend Europees natuurpark

Met de oprichting van een LIFE+ FLANDRE adviserend comité, de opmaak van een transnationaal masterplan en een juridisch kader voor transnationale samenwerking voor het beheer van de grensoverschrijdende duinstreek, zette het project een eerste stap naar de creatie van een grensoverschrijdend ‘Europees’ natuurpark.

Coördinerende partner

Het Agentschap voor Natuur en Bos
www.natuurenbos.be
Het Agentschap voor Natuur en Bos is een agentschap van de Vlaamse overheid dat zich dagelijks inzet voor het behoud, de bescherming en de ontwikkeling van natuurgebieden, bossen en parken.

Geassocieerde partners

Conservatoire de l’Espace Littoral et des Rivages Lacustres
www.Conservatoire-du-littoral.fr
Franse openbare instelling die in 1975 werd opgericht om de kuststreek te vrijwaren. Deze instelling koopt terreinen op in interventieperimeters die door de raad van beheer zijn goedgekeurd na advies van de plaatselijke verkozenen, en vertrouwt deze toe aan beheerders - waaronder het Département du Nord. De criteria die de interventie bepalen zijn biodiversiteit, landschap, openstelling voor het publiek en behoud van de traditionele gebruiken. De finale Met als doelstelling is de vrijwaring van verstedelijking van één derde van de Franse kustlijnen.

Département du Nord
www.lenord.fr
Het Département du Nord is een territoriale overheid die op verschillende terreinen actief is: sociaal, onderwijs, wegenwerken, milieu... De teams van de directie leefmilieu verzekeren dagelijks het ecologisch beheer van de natuurlijke milieus, de inventaris van de fauna en flora en de sensibilisering van het groot publiek omtrent het milieu.

Budget

• Totaal budget: 4.066.454 euro
• Europese Unie: 2.033.226 Euro
• Agentschap voor Natuur en Bos: 971.244 euro
• Département du Nord: 696.334 euro
• Conservatoire du Littoral: 365.650 euro

Duur

5 jaar, van 2 september 2013 tot en met 1 september 2018, verlengd tot 31 december 2020.

Het projectgebied ‘Duinen van Vlaanderen’, de kustduinengordels tussen Dunkerque en Westende met een totale oppervlakte van ongeveer 3.285 hectare, is voor het grootste gedeelte opgenomen in het Europees Natura 2000- netwerk:

• Aan Belgische zijde (Vlaanderen): 2.200 hectare binnen de afbakeningen van het Europees vogelrichtlijngebied ‘Westkust’ (code BE2500121) en het Europees Habitatgebied ‘Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin’ (code BE2500001)
• Aan Franse zijde: 1.085 hectare voornamelijk binnen de afbakeningen van de Europese Habitatgebieden ‘Dunes de la Plaine Maritime Flamande’ (code FR3100474) en ‘Dunes Flandriennes décalcifiées de Ghyvelde’ (code FR3100475)

De doelhabitattypes en soorten van het project zijn:

• 2110 Embryonale wandelende duinen
• 2120 Wandelende duinen op de strandwal met Ammophila arenaria (witte duinen)
• 2130* Vastgelegde duinen met kruidvegetatie (grijze duinen)
• 2150* Eu-Atlantische vastgelegde ontkalkte duinen (Calluno-Ulicetea)
• 2160 Duinen met Hippophaë rhamnoides
• 2170 Duinen met Salix repens ssp. Argentea (Salicion arenariae)
• 2180 Beboste duinen van het Atlantische, Continentale en Boreale kustgebied
• 2190 Vochtige duinvalleien
• 6430 Voedselrijke zoomvormende ruigten van het laagland en van de montane en alpiene zones
• 1014 Nauwe korfslak (Vertigo angustior)
• 1166 Kamsalamander (Triturus cristatus)
• 1614 Kruipend moerasscherm (Apium repens)
• 1903 Groenknolorchis (Liparis loeselii)
• 1202 Rugstreeppad (Bufo calamita)

A. Voorbereidende acties en beheerplannen

A.1&2. Masterplan en juridische basis voor grensoverschrijdende samenwerking en bescherming als een transnationaal natuurpark van de duinen tussen Dunkerque (Frankrijk) en Westende (België).

De eindrapporten werd opgeleverd op 14 februari 2020 en tevens op dezelfde dag bekroond door de ondertekening van het Memorandum van Overeenkomst die de samenwerking tussen het Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse Overheid, de DREAL van de Franse Staat, de Conservatoire du Littoral en de Département du Nord met als einddoel de erkenning als grensoverschrijdend natuurpark van de duinen tussen Dunkerque en Westende permanent bestendigde.

• Download het Masterplan en zijn kaartenbijlagen
• Download het rapport “Juridische basis voor grensoverschrijdende samenwerking en bescherming als een transnationaal natuurpark van de duinen tussen Dunkerque (Frankrijk) en Westende (België)”

A.3. Beheerplannen voor verscheidene recent verworven duingebieden aan de Vlaamse Westkust (België).

De studieopdracht liep van 12 oktober 2015 tot het najaar 2017 en had betrekking op een totale oppervlakte duingebieden van 295 ha die recent verworven of in beheer genomen werden door het Agentschap voor Natuur en Bos en verspreid liggen over het grondgebied van de gemeenten Koksijde (221 ha), Nieuwpoort (29 ha) en Middelkerke (deelgemeente Westende, 45 ha). De verkennende nota en het tussentijds rapport van het beheerplan werden op 14 april 2016 en 26 januari 2017 besproken door een werkgroep ad hoc samengesteld door vertegenwoordigers van o.a. de betrokken gemeenten, de provincie West-Vlaanderen, de IWVA, diverse betrokken Vlaamse overheidsdiensten en NGO’s alsook wetenschappelijke experten. Door de herwerking van het tussentijds rapport op basis van de besprekingen in de werkgroep ad hoc kwam het ontwerp van beheerplan tot stand. 

In het ontwerp van beheerplan werden doortastende maatregelen voorgesteld om de natuurkwaliteit van verscheidene duingebieden die beheerd worden door ANB sterk te verbeteren en een duurzame toegankelijkheid voor wandelaars, mountainbikers en ruiters te verzekeren. Op de infomomenten kreeg het publiek alle gelegenheid vragen te stellen en in dialoog te treden met de ontwerpers van het beheerplan en de natuurbeheerders van het ANB. Het ontwerp van beheerplan en toegankelijkheidsreglement werden van 28 april tot en met 29 mei 2017 onderworpen aan een publieke consultatie. Het op basis van de in kader van die publieke consultatie ontvangen adviezen, opmerkingen en bezwaren herwerkte versie van beheerplan en toegankelijkheidsregeling werd besproken tijdens een derde en laatste vergadering van de werkgroep ad hoc op 14 september 2017.

Het beheerplan en de toegankelijkheidsregelingen van de betrokken natuurreservaten werden op 23 april 2019 goedgekeurd bij besluit van Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Koen Van de Heuvel.

• Download het goedgekeurd beheerplan en toegankelijkheidsregeling (pdf - 18.33 MB) en de kaartenbundels: kaartenbundel 1 (pdf - 35.54 MB) - kaartenbundel 2 (pdf - 71.21 MB)

B. Verwerving van gronden

B.1. Verwerving van 30 ha duinen in het Europees Habitatgebied ‘Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin’ (België)

Het Agentschap voor Natuur en Bos verwierf aan de Westkust tussen 1 januari 2014 en 22 december 2020 door middel van 70 aankoopakten in totaal 69 ha 22 a 90 ca duingronden, bestaande uit 141 kadastrale percelen behorend tot privé-eigenaars, waaronder talrijke onverdeeldheden.

B.2. Verwerving van 58,3 ha duinen in en rond de Europese Habitatgebieden ‘Dunes de la Plaine Maritime Flamande’ en ‘Dunes Flandriennes décalcifiées de Ghyvelde’ (Frankrijk)

Tussen de startdatum van het project en 21 december 2020 verwierf de Conservatoire du Littoral in totaal 34 hectare 55 are 88 centiare duinen, bestaande uit 43 kadastrale percelen, die verspreid liggen over het grondgebied van de gemeenten Leffrinckoucke, Bray-dunes, Zuydcoote en Ghyvelde door middel van 10 aankoopakten en 8 vonnissen.

Met de acties "Verwerving van duingronden" B1 in België en B2 in Frankrijk, werden dus in totaal zo'n 103 hectare 78 are 78 centiare duinen verworven door ANB en Conservatoire du Littoral, wat de oorspronkelijke gezamenlijke doelstelling van 88,3 hectare ruimschoots overtreft.

C. Concrete natuurinrichting- en beheermaatregelen

C.1. Herstel van een vochtige duinpanne en aanleg van poelen in de Oostvoorduinen te Koksijde (België)

In dit meer dan 1000 jaar oud duingebied werden tijdens de 19de eeuw duintjes en duinpannetjes genivelleerd tot akkers. Daarna werden deze akkers decennialang bemest. Om een voor het herstel van de natuurlijke voedsel-mijdende habitattypes ‘vochtige duinvallei’ en ‘grijze duinen’ (droge duingraslanden) alsook van het voortplantingsbiotoop van de Rugstreeppad gunstige uitgangssituatie te creëren, moesten de te sterk met meststoffen verrijkte bovenste bodemlagen afgegraven worden, en dit over een oppervlakte van ongeveer 2 hectare,. Deze grondwerken vingen aan op 1 september en eindigden medio november 2015. Nadien werden populieren die door hun bladval en schaduw het herstel van de natuurlijke habitattypes hypothekeerden verwijderd. Tenslotte werden vee-kerende afsluitingen geplaatst om een begrazingsbeheer van het herstelde terrein door runderen mogelijk te maken. De toestand van flora en vegetatie 4 jaren na de uitvoering van de inrichtingswerken werd bestudeerd en beschreven in het rapport dat door het INBO werd verzorgd in het kader van de monitoringsactie D1&2.

C.2. Verwijdering van struweel om aan het open duinlandschap verbonden habitats te herstellen in ‘Dune du Perroquet’, ‘Dune Marchand’ en ‘Dune Dewulf’ (Frankrijk)

Van september 2013 tot en met 28 februari 2020 werden door de Département du Nord in totaal 61,06 hectare vrijgemaakt van struweel, waarvan 26,32 ha in de “Dune du Perroquet”, 9,37 ha in de “Dune Marchand” en 25,38 ha in de “Dune Dewulf”.

De toestand anno 2019 van de van struweel vrijgemaakte zones en het toekomstig onderhoudsbeheer voor het tot stand brengen van de doelhabitats “2130* Grijze duinen” (mosduin en duingrasland) en “2190 Vochtige duinvalleien” (duinpannen) werden geëvalueerd in kader van de monitoringsactie D.5.

C.3. Inrichting van begrazingseenheden in ‘Dune du Perroquet’ en ‘Dune Dewulf’ (Frankrijk)

Het project voorzag de inrichting van nieuwe zones van extensieve begrazing op 29,9 ha voor het beheer van de in het kader van de actie C.2 open gemaakte zones.

Begin 2018 werden 3 nieuwe omheiningen in de « Dune Dewulf » voor een oppervlakte van 23 ha en 2 omheiningen in de « Dune du Perroquet » voor een totale oppervlakte van 6,6 ha geplaatst. . Later tijdens de lente 2018 werden schapen, geiten en pony’s geïntroduceerd in deze begrazingsblokken.

C.4. Herstel en beheer van zoomruigten in ‘Dune du Perroquet’ en ‘Dune Dewulf’ (Frankrijk)

Tussen 2016 en 2020 werden telkens tijdens het winterseizoen door het Département du Nord in de ‘Dune Dewulf’, ‘Dune Marchand’ en ‘Dune du Perroquet’ de nodige werken uitgevoerd om 2,51 ha zoomruigten ten behoeve van de Nauwe korfslak (Vertigo angustior) te herstellen.

C.5. Uitgraven van 10 poelen in ‘Dune du Perroquet’ en ‘Dune Dewulf’ (Frankrijk)

In totaal werden van 2016 tot 2018 11 nieuwe poelen gegraven in beide duindomeinen. In 2019 werd de aanwezigheid van Kamsalamander in 3 en van Rugstreeppad in 8 van de 11 in uitvoering van LIFE+ FLANDRE gegraven poelen vastgesteld.

C.6. Aanleg van een wandelpad en plaatsing van omheiningen om de recreatieve toegang tot een deel van de ‘Dune Dewulf’ dat werd verworven door de Conservatoire du Littoral te geleiden (Frankrijk) en zo de recreatiedruk op de kwetsbare duinhabitats te verlagen. De duingronden werden verworven in 2015 en het gepland 2,2 km lang wandelpad werd ingericht in 2019.

C.7&8. Beheer van de duinen die verworven werden in het kader van de acties B.1 (België) en B.2 (Frankrijk)

In totaal werden door het Agentschap voor Natuur en Bos 1287 man-uren en door de Département du Nord 1976 man-uren gespendeerd aan het, door maaien en opruimen van het maaisel of het verwijderen van invasieve exotische planten, beheren van de recent verworven duinterreinen. Andere terreinen werden dan weer onderworpen aan begrazing door vee. Aan de ‘Dune fossile de Ghyvelde’ werd door de Conservatoire du Littoral zelfs een leegstaande, planologisch zonevreemde woning afgebroken om plaats te maken voor een grote poel. Aan Belgische zijde werden ook piëzometers geplaatst in de nieuw aangekochte terreinen om het grondwaterregime te bestuderen en zo het herstel van vochtige duinpannen voor te bereiden.

D. Monitoring van het impact van de acties van het project

D.1&2. Evaluatie van het socio-economisch impact op de lokale economie en bevolking alsook op het herstel van de ecosysteemdiensten (België en Frankrijk)

• Download het volledig rapport (pdf - 3.89 MB)

D.3. Permanente Inventarisatie van de Natuurreservaten aan de Kust ‘PINK’ (België)

• Download het PINK II - eindrapport (2012-2014) (pdf - 20.49 MB)
• 
  Download het BEK - eindrapport (2015-2019) (pdf - 20.31 MB)

D.4. Fotografische monitoring van de zones die vrijgemaakt werden van struweel (Frankrijk)

• Download de luchtfoto Dune Dewulf (pdf - 1.24 MB)
• Download de luchtfoto Dune du Perroquet (pdf - 0.99 MB)

D.5. Botanische monitoring van de zones die werden vrijgemaakt van struweel (actie C.2) en onderworpen zijn aan beweiding door grote grazers (actie C.3) (Frankrijk)

• Download het initieel rapport (pdf -38.5 MB)
• Download het eindrapport (pdf - 50.9 MB)

D.6. Evaluatie van het impact van de acties C.2 en C.4 op de populaties van Nauwe korfslak (Frankrijk)

• Download het initieel rapport (pdf - 5.39 MB)
• Download het eindrapport (pdf - 10.3 MB)

D.7. Monitoring van het impact van de acties C.2 en C.5 op de populaties Kamsalamander

• Download het initieel rapport (pdf -16.2 MB)
• Download het eindrapport (pdf - 30.9 MB)

E. Publiek bewustzijn en verspreiding van resultaten

E.1&2. Informatiefolder omtrent het toekomstig grensoverschrijdend kust-natuurpark tussen Dunkerque en Westende (België en Frankrijk)

• De folder is beschikbaar in 4 talen (Nederlands, Frans, Engels en Duits).

E.3. Website van het LIFE+ Natuurproject ‘FLANDRE’ en omtrent het toekomstig grensoverschrijdend natuurpark tussen Dunkerque en Westende

E.4. Reizende tentoonstelling omtrent de grensoverschrijdende duinengordel en het LIFE+ Natuurproject ‘FLANDRE’

De mobiele tentoonstelling werd ingehuldigd in het Provinciaal Bezoekerscentrum ‘De Nachtegaal’ (nu gekend als ‘de Duinpanne’) te De Panne op 27 februari 2015, waar het kon bezocht worden tot 27 september 2015.

Nadien werd de tentoonstelling ook in Bray-dunes, Leffrinckoucke, Zuydcoote, Malo-les-Bains Nieuwpoort,, Koksijde, Duinkerke, Middelkerke, Lille, Gravelines en Brugge opgesteld. De reizende tentoonstelling werd tussen 27 februari 2015 en 29 februari 2020 bezichtigd door naar schatting zo’n 100.000 bezoekers.

E.5. Internationale tweedaagse workshop omtrent het beheer van kustduin-habitats, inclusief gepubliceerd referatenboek (netwerking met andere LIFE en/of niet-LIFE natuurprojecten): werd een groot succes met 143 deelnemers uit 13 Europese landen.

E.6. Werfborden met informatie omtrent het LIFE+ Natuurproject ‘FLANDRE’ op de werf van de actie C.1. Herstel van een vochtige duinpanne en aanleg van poelen in de Oostvoorduinen te Koksijde (België)

Het werfbord werd voor de aanvang van de werken op de werf langs de Kartuizerstraat te Oostduinkerke geplaatst, waar het nog steeds staat.

Benevens het werfbord, zorgden ook de door het LIFE+ FLANDRE projectteam tijdens de zomers 2016, 2017, 2018 en 2019 geleide wandelingen door de Oostvoorduinen-Oost voor de nodige publieke aandacht voor de uitgevoerde natuurherstelwerken. Aan die geleide wandelingen namen telkens een 20-30-tal belangstellenden deel. In het kader van het LIFE+ Natuurproject FLANDRE werd dit ANB-domein in 2015 uitgebreid door de aankoop van 15 hectare (actie B.1) die voorheen privé-eigendom waren en vonden er ingrijpende natuurherstelwerken plaats tijdens het winterhalfjaar 2015-2016 (actie C.1). Tijdens die geleide wandelingen werd ook aandacht geschonken aan het onderhoudsbeheer (actie C.7) door hetzij maaien, hetzij begrazing door vee en de verschillende effecten die deze verschillende beheervormen op de vegetatie en fauna hebben.

E.7. Educatief programma van nabuurschap met de plaatselijke gemeenschappen, in het bijzonder de scholen (Frankrijk)

Van 2015 tot en met 2019 werden zo’n 20 publieke wandelingen geleid door de wachters van het Département du Nord waarbij de deelnemers uitleg kregen omtrent de doelstellingen, voorbereiding, uitvoering en resultaten van de natuurherstelwerken die in het kader van LIFE+ FLANDRE werden uitgevoerd in de “Dune Dewulf”, “Dune Marchand” en “Dune du Perroquet".

Bovendien werden in dezelfde periode (2015-2019) ruim 23 “natuur-werkkampen” georganiseerd, waaraan in totaal 440 personen deelnamen. Onder leiding van de wachters van het Département du Nord werden in de in kader van de actie C.2 ontstruweelde zones door de deelnemende vrijwilligers en studenten de opnieuw uitgelopen scheuten van struikgewas en invasieve exotische plantensoorten verwijderd.

E.8. Lekenrapport

• Download dit document

F. Globale projectwerking en monitoring van de voortgang van het project

Eerste bezoek van de Europese Commissie
Een delegatie van de Europese Commissie bezocht onder belangstelling van de lokale pers op 10 augustus de herstelde duinpannetjes in de “Oostvoorduinen” in Oostduinkerke (België, actie C.1) en op 11 augustus de ontstruweelde en toen nog te ontstruwelen terreinen in de “Dune du Perroquet” in Bray-Dunes (Frankrijk, actie C.2). Het project startte in 2013 en met de uitvoeringsperiode halfweg kwamen Europese commissieafgevaardigde Simon Goss en monitor Jean-Paul Herremans van het Europees adviesbureau NEEMO polshoogte nemen. In Bray-Dunes werden zij ontvangen door de Vice-président de l’Environnement van het Département du Nord, Paul Christophe.

Tweede bezoek van de Europese Commissie
Op 22 augustus 2017 bezocht de Europese Commissie voor de tweede maal het LIFE+ Natuurproject FLANDRE. De vertegenwoordigers van de Europese Commissie, Laszlo Becsy en Päivi Rauma, bezochten samen met Ben Delbaere, van het extern monitoring team NEEMO, dat de Europese Commissie bijstaat, onder anderen de “Dune Dewulf” te Leffrinckoucke (Frankrijk), waar gedurende de winter 2016-2017 11 hectare struweel werd verwijderd en 5 poelen gegraven door het Département du Nord. In de nieuw uitgegraven poelen had reeds voortplanting van Rugstreeppad plaatsgevonden en in de ontstruweelde terreinen waren reeds plantensoorten die typisch zijn voor de doelhabitats ‘vochtige duinpan’ (Bitterling (Blackstonia perfoliata), Moeraswespenorchis (Epipactis palustris) …) en ‘grijze duinen’ (Gewone vleugeltjesbloem (Polygala vulgaris) verschenen.

F. © Herman Spruytte - De delegatie van de EC (Päivi Rauma en Laszlo Becsy) en NEEMO (Ben Delbaere) samen met het Frans en Belgisch LIFE+ FLANDRE-team voor een werfbord dat uitleg verschaft omtrent het project aan de ingang van de ‘Dune Dewulf’

F.1, 2 & 3. LIFE+ Natuur ‘FLANDRE’ project team: ANB + Département du Nord + Conservatoire du Littoral

F.4. LIFE+ Natuur ‘FLANDRE’ Adviserend Comité (networking activiteit)

• Zie deze pagina

F.5. After-LIFE beheerplan

• Download dit document

Het Agentschap voor Natuur en Bos heeft binnen het Belgisch deel van het projectgebied van LIFE+ FLANDRE verscheidene acties op het terrein uitgevoerd op een totale oppervlakte van 28,01 ha die niet worden meegefinancierd door LIFE maar die complementair zijn voor het project en zijn impact versterken.

• Download het beknopt rapport ‘Outside LIFE’ (pdf - 8.21 MB)

ir. Jean-Louis HERRIER
Project manager LIFE+ Nature FLANDRE
Flemish Government – Agency for Nature and Forests
LIFE+12 NAT/BE/000631 ‘Flemish And North French Dunes Restoration’
E-mail address: jeanlouis.herrier@vlaanderen.be

Agentschap voor Natuur en Bos West-Vlaanderen
Jacob van Maerlantgebouw
Koning Albert I-laan 1/2 bus 74
8200 BRUGGE (Sint-Michiels)

Andere Life+-projecten

• www.lifenatuurztar.be
• www.life-most-keiheuvel.be
• www.zonienwoud.be
• www.life-sparc.eu
• www.natuurenbos.be/life-dunias
   

Europa

• https://cinea.ec.europa.eu/programmes/life_en
• http://ec.europa.eu/dgs/environment