Vordering van de uitvoering van het projectprogramma
A. Voorbereidende acties en beheerplannen
-
A.1&2. Richtinggevend natuurbeheerplan en juridische basis voor grensoverschrijdende samenwerking en bescherming als een transnationaal natuurpark van de duinen tussen Dunkerque (Frankrijk) en Westende (België).
-
De studieopdracht werd toegewezen aan:
> v.w.b. het “Masterplan”: een consortium bestaande uit de West-Vlaamse Intercommunale, het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek en het Centre Permanent d’Initiatives pour l’Environnement de Flandre Maritime;
> v.w.b. de “Juridische basis”: een consortium bestaande uit de Universiteit Gent-Vakgroep Europees, Publiek- en Internationaal Recht, LDR advocaten in Omgevingsrecht en de Université de Bretagne Occidentale – UMR -AmureDeze studieopdracht ving aan op 1 oktober 2015. De methodieken, tussentijdse rapporten en eindrapporten werden voorgesteld aan het adviescomité tijdens zijn vergaderingen van 11 december 2015, 9 november 2016, 12 december 2018 en 29 januari 2020. De eindrapporten werd opgeleverd op 14 februari 2020 en tevens op dezelfde dag bekroond door de ondertekening van het Memorandum van Overeenkomst die de samenwerking tussen het Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse Overheid, de DREAL van de Franse Staat, de Conservatoire du Littoral en de Département du Nord met als einddoel de erkenning als grensoverschrijdend natuurpark van de duinen tussen Dunkerque en Westende permanent bestendigde.
-
De studieopdracht werd toegewezen aan:
-
A.3. Beheerplannen voor verscheidene recent verworven duingebieden aan de Vlaamse Westkust (België).
-
De studieopdracht werd toegewezen aan het consortium West-Vlaamse Intercommunale en Natuurpunt Studie VZW en liep van 12 oktober 2015 tot het najaar 2017. Ze heeft betrekking op een totale oppervlakte duingebieden van 295 ha die recent verworven of in beheer genomen werden door het Agentschap voor Natuur en Bos en verspreid liggen over het grondgebied van de gemeenten Koksijde (221 ha), Nieuwpoort (29 ha) en Middelkerke (deelgemeente Westende, 45 ha). De verkennende nota en het tussentijds rapport van het beheerplan werden op 14 april 2016 en 26 januari 2017 besproken door een werkgroep ad hoc samengesteld door vertegenwoordigers van o.a. de betrokken gemeenten, de provincie West-Vlaanderen, de IWVA, diverse betrokken Vlaamse overheidsdiensten en NGO’s alsook wetenschappelijke experten. Door de herwerking van het tussentijds rapport op basis van de besprekingen in de werkgroep ad hoc kwam het ontwerp van beheerplan tot stand.
In het ontwerp van beheerplan werden doortastende maatregelen voorgesteld om de natuurkwaliteit van verscheidene duingebieden die beheerd worden door ANB sterk te verbeteren en een duurzame toegankelijkheid voor wandelaars, mountainbikers en ruiters te verzekeren. Op de infomomenten kreeg het publiek alle gelegenheid vragen te stellen en in dialoog te treden met de ontwerpers van het beheerplan en de natuurbeheerders van het ANB.
De infoavond op 25 april 2017 in het cultureel centrum ‘Casino’ te Koksijde omtrent de voorgestelde inrichting van diverse duingebieden op het grondgebied van Koksijde werd bijgewoond door ruim 50 toehoorders. Aan de geleide wandelingen naar de Koksijdse duingebieden ‘Belvédèreduinen’, ‘Schipgatduinen’ en ‘Oostvoorduinen’ op zaterdag 13 en zondag 21 mei namen telkens 15 tot 30 personen deel.
Beheerplan-infowandeling door de Oostvoorduinen (21 mei 2017)
De infodagen omtrent het beheerplan voor de Simliduinen te Nieuwpoort op zaterdag 11 maart en voor de Sint-Laureinsduinen te Westende op zaterdag 18 maart 2017 genoten van een mooie opkomst van respectievelijk 30 en 25 deelnemers, telkens in hoofdzaak omwonenden van deze domeinen.
De deelnemers aan de informatiewandelingen luisteren aandachtig naar de uitleg die bioloog Eric Cosyns (Wvi) op het terrein verschaft omtrent het ontwerp van beheerplan.Het ontwerp van beheerplan en van toegankelijkheidsregeling werd ook onderworpen aan een openbare consultatie die liep van 28 april tot en met 29 mei 2017. Tijdens deze periode lag het voormeld document ter inzage op de betrokken diensten van de gemeenten Koksijde, Nieuwpoort en Middelkerke. Het op basis van de tijdens de openbare consultatie ontvangen en relevant bevonden adviezen, bezwaren en opmerkingen herwerkt rapport werd besproken op een derde en laatste vergadering van de werkgroep ad hoc op 14 september 2017. Het finaal eindrapport werd opgeleverd op 12 juli 2018 en voorgelegd aan het kabinet van de toenmalige Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw in het najaar 2018. Het beheerplan en de toegankelijkheidsregelingen van de betrokken natuurreservaten werden op 23 april 2019 goedgekeurd bij besluit van Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Koen Van de Heuvel.
-
Download het goedgekeurd beheerplan en toegankelijkheidsregeling (pdf - 18.33 MB) 18 en de kaartenbundels:
kaartenbundel 1 (pdf - 35.54 MB) - kaartenbundel 2 (pdf - 71.21 MB)
-
-
De studieopdracht werd toegewezen aan het consortium West-Vlaamse Intercommunale en Natuurpunt Studie VZW en liep van 12 oktober 2015 tot het najaar 2017. Ze heeft betrekking op een totale oppervlakte duingebieden van 295 ha die recent verworven of in beheer genomen werden door het Agentschap voor Natuur en Bos en verspreid liggen over het grondgebied van de gemeenten Koksijde (221 ha), Nieuwpoort (29 ha) en Middelkerke (deelgemeente Westende, 45 ha). De verkennende nota en het tussentijds rapport van het beheerplan werden op 14 april 2016 en 26 januari 2017 besproken door een werkgroep ad hoc samengesteld door vertegenwoordigers van o.a. de betrokken gemeenten, de provincie West-Vlaanderen, de IWVA, diverse betrokken Vlaamse overheidsdiensten en NGO’s alsook wetenschappelijke experten. Door de herwerking van het tussentijds rapport op basis van de besprekingen in de werkgroep ad hoc kwam het ontwerp van beheerplan tot stand.
B. Verwerving van gronden
-
B.1. Verwerving van 30 ha duinen in het Europees Habitatgebied ‘Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin’ (België)
-
Het Agentschap voor Natuur en Bos heeft sinds de start van het FLANDRE LIFE+ Natuurproject op 2 september 2013 aan de Westkust in totaal reeds 63 hectare 36 are 27 centiare aangekocht, verspreid over:
- 3 ha 47 a 49 ca in De Panne,
- 36 ha 74 a 80 ca in Koksijde,
- 23 ha 13 a 98 ca in Nieuwpoort,
- 9 a 23 ca in Middelkerke (Westende-Bad).
Deze duingronden werden tussen 1 januari 2014 en 30 september 2020 door middel van 64 akten aangekocht van privéeigenaars, waaronder veelal onverdeeldheden.
De oppervlaktedoelstelling van actie B.1 is dus ruimschoots behaald, maar het Agentschap voor Natuur en Bos blijft verder duingronden aankopen aan de Westkust.
-
Het Agentschap voor Natuur en Bos heeft sinds de start van het FLANDRE LIFE+ Natuurproject op 2 september 2013 aan de Westkust in totaal reeds 63 hectare 36 are 27 centiare aangekocht, verspreid over:
-
B.2. Verwerving van 58,3 ha duinen in en rond de Europese Habitatgebieden ‘Dunes de la Plaine Maritime Flamande’ en ‘Dunes Flandriennes décalcifiées de Ghyvelde’ (Frankrijk)
- Sinds de start van het project tot 30 september 2020, heeft de Conservatoire du Littoral 34 hectare 60 are 38 centiare duinen die verspreid liggen over het grondgebied van de gemeenten Leffrinckoucke, Bray-dunes, Zuydcoote en Ghyvelde verworven door middel van 10 aankoopakten en 8 vonnissen. De delen van het duinengebied “Dune du Perroquet” die bij de aanvang van het project nog geen eigendom waren van de Conservatoire du Littoral, met een oppervlakte van 58 ha 24 a 97 ca, werden onderworpen aan een procedure van openbare nutsverklaring gevolgd door een onteigening. Die procedure werd opgestart in 2016 en het onteigeningsbesluit werd ondertekend op 27 februari 2020, waardoor 17 ha 68 a 94 ca, gekend als “Dune du Calvaire” werden verworven.
C. Concrete natuurinrichting- en beheermaatregelen
-
C.1. Herstel van een vochtige duinpanne en aanleg van poelen in de Oostvoorduinen te Koksijde (België)
-
In dit meer dan 1000 jaar oud duingebied werden tijdens de 19de eeuw duintjes en duinpannetjes genivelleerd tot akkers. Daarna werden deze akkers decennialang bemest. Om een voor het herstel van de natuurlijke voedsel-mijdende habitattypes ‘vochtige duinvallei’ en ‘grijze duinen’ (droge duingraslanden) alsook van het voortplantingsbiotoop van de Rugstreeppad gunstige uitgangssituatie te creëren, moesten de te sterk met meststoffen verrijkte bovenste bodemlagen afgegraven worden, en dit over een oppervlakte van ongeveer 2 hectare,. Deze grondwerken vingen aan op 1 september en eindigden medio november 2015. Nadien werden populieren die door hun bladval en schaduw het herstel van de natuurlijke habitattypes hypothekeerden verwijderd. Tenslotte werden vee-kerende afsluitingen geplaatst om een begrazingsbeheer van het herstelde terrein door runderen mogelijk te maken. De toestand van flora en vegetatie 4 jaren na de uitvoering van de inrichtingswerken werd bestudeerd en beschreven in het rapport dat door het INBO werd verzorgd in het kader van de monitoringsactie D1&2.
-
In dit meer dan 1000 jaar oud duingebied werden tijdens de 19de eeuw duintjes en duinpannetjes genivelleerd tot akkers. Daarna werden deze akkers decennialang bemest. Om een voor het herstel van de natuurlijke voedsel-mijdende habitattypes ‘vochtige duinvallei’ en ‘grijze duinen’ (droge duingraslanden) alsook van het voortplantingsbiotoop van de Rugstreeppad gunstige uitgangssituatie te creëren, moesten de te sterk met meststoffen verrijkte bovenste bodemlagen afgegraven worden, en dit over een oppervlakte van ongeveer 2 hectare,. Deze grondwerken vingen aan op 1 september en eindigden medio november 2015. Nadien werden populieren die door hun bladval en schaduw het herstel van de natuurlijke habitattypes hypothekeerden verwijderd. Tenslotte werden vee-kerende afsluitingen geplaatst om een begrazingsbeheer van het herstelde terrein door runderen mogelijk te maken. De toestand van flora en vegetatie 4 jaren na de uitvoering van de inrichtingswerken werd bestudeerd en beschreven in het rapport dat door het INBO werd verzorgd in het kader van de monitoringsactie D1&2.
-
C.2. Verwijdering van struweel om aan het open duinlandschap verbonden habitats te herstellen in ‘Dune du Perroquet’, ‘Dune Marchand’ en ‘Dune Dewulf’ (Frankrijk)
-
Van september 2013 tot en met 28 februari 2020 werden door de Département du Nord in totaal 61,06 hectare vrijgemaakt van struweel, waarvan 26,32 ha in de “Dune du Perroquet”, 9,37 ha in de “Dune Marchand” en 25,38 ha in de “Dune Dewulf”.
De toestand anno 2019 van de van struweel vrijgemaakte zones en het toekomstig onderhoudsbeheer voor het tot stand brengen van de doelhabitats “2130* Grijze duinen” (mosduin en duingrasland) en “2190 Vochtige duinvalleien” (duinpannen) werden geëvalueerd in kader van de monitoringsactie D.5.
Foto: zone IA10-1 voor de werken. Dicht gesloten struweel in de ‘Dune Dewulf’ (november 2017)
Foto: zone IA10-1 na de werken, het zand werd bloot gelegd in januari 2018
Foto: door duindoorn en wilgen volledig overwoekerde duinpan in de "Dune Dewulf"
Foto: dezelfde duinpan in de "Dune Dewulf" na verwijdering van het struikgewas. Let op de poel.
-
Van september 2013 tot en met 28 februari 2020 werden door de Département du Nord in totaal 61,06 hectare vrijgemaakt van struweel, waarvan 26,32 ha in de “Dune du Perroquet”, 9,37 ha in de “Dune Marchand” en 25,38 ha in de “Dune Dewulf”.
-
C.3. Inrichting van begrazingseenheden in ‘Dune du Perroquet’ en ‘Dune Dewulf’ (Frankrijk)
-
Het project voorziet de inrichting van nieuwe zones van extensieve begrazing op 29,9 ha voor het beheer van de in het kader van de actie C.2 open gemaakte zones.
Deze werken zijn afgerond. Begin 2018 werden 3 nieuwe omheiningen in de « Dune Dewulf » voor een oppervlakte van 23 ha en 2 omheiningen in de « Dune du Perroquet » voor een totale oppervlakte van 6,6 ha geplaatst. . Later tijdens de lente 2018 werden schapen, geiten en pony’s geïntroduceerd in deze begrazingsblokken.
Foto's: Plaatsing van omheiningen in de Dune du Perroquet (februari 2018)
Foto's: nieuw geplaatste omheining in de Dune Dewulf (maart 2018)
Foto's: een kudde schapen wordt gelost in “Dune Dewulf” en begrazing door geiten
-
-
C.4. Herstel en beheer van zoomruigten in ‘Dune du Perroquet’ en ‘Dune Dewulf’ (Frankrijk)
-
Tussen 2016 en 2020 werden telkens tijdens het winterseizoen door het Département du Nord in de ‘Dune Dewulf’, ‘Dune Marchand’ en ‘Dune du Perroquet’ de nodige werken uitgevoerd om 2,51 ha zoomruigten ten behoeve van de Nauwe korfslak (Vertigo angustior) te herstellen.
Foto: een sociale tewerkstellingsplaats ruimte het maaisel in de toekomstige zoomruigte (november 2017)
-
Tussen 2016 en 2020 werden telkens tijdens het winterseizoen door het Département du Nord in de ‘Dune Dewulf’, ‘Dune Marchand’ en ‘Dune du Perroquet’ de nodige werken uitgevoerd om 2,51 ha zoomruigten ten behoeve van de Nauwe korfslak (Vertigo angustior) te herstellen.
-
C.5. Uitgraven van 10 poelen in ‘Dune du Perroquet’ en ‘Dune Dewulf’ (Frankrijk)
-
Tijdens het winterhalfjaar 2016-2017 werden door het Département du Nord 5 nieuwe poelen uitgegraven in de ‘Dune Dewulf’ als aquatisch biotoop van Kamsalamander (Triturus cristatus) en Rugstreeppad (Epidalea calamita). Gedurende de winter 2017-2018 werd een bijkomende poel uitgegraven in de “Dune Dewulf” en 5 nieuwe poelen aangelegd in de “Dune du Perroquet”. In totaal werden dus van 2016 tot 2018 11 nieuwe poelen gegraven in beide duindomeinen. In 2019 werd de aanwezigheid van Kamsalamander in 3 en van Rugstreeppad in 8 van de 11 in uitvoering van LIFE+ FLANDRE gegraven poelen vastgesteld.
Foto: nieuwe poel in ‘Dune du Perroquet’ (februari 2018) - Foto: bijkomende poel (11/10) in de ‘Dune Dewulf’ (februari 2018)
Foto’s larven en juveniele Rugstreeppad in de LIFE+FLANDRE poelen die in 2017 uitgegraven werden in de ‘Dune Dewulf’
Foto: nieuwe poel in de "Dune Dewulf" (februari 2017)
-
Tijdens het winterhalfjaar 2016-2017 werden door het Département du Nord 5 nieuwe poelen uitgegraven in de ‘Dune Dewulf’ als aquatisch biotoop van Kamsalamander (Triturus cristatus) en Rugstreeppad (Epidalea calamita). Gedurende de winter 2017-2018 werd een bijkomende poel uitgegraven in de “Dune Dewulf” en 5 nieuwe poelen aangelegd in de “Dune du Perroquet”. In totaal werden dus van 2016 tot 2018 11 nieuwe poelen gegraven in beide duindomeinen. In 2019 werd de aanwezigheid van Kamsalamander in 3 en van Rugstreeppad in 8 van de 11 in uitvoering van LIFE+ FLANDRE gegraven poelen vastgesteld.
- C.6. Aanleg van een wandelpad en plaatsing van omheiningen om de recreatieve toegang tot een deel van de ‘Dune Dewulf’ dat zal verworven worden door de Conservatoire du Littoral te geleiden (Frankrijk) en zo de recreatiedruk op de kwetsbare duinhabitats te verlagen. De duingronden werden verworven in 2015 en het gepland 2,2 km lang wandelpad werd ingericht in 2019.
-
C.7&8. Beheer van de duinen die verworven werden in het kader van de acties B.1 (België) en B.2 (Frankrijk)
-
In totaal werden door het Agentschap voor Natuur en Bos 1287 man-uren en door de Département du Nord 1976 man-uren gespendeerd aan het, door maaien en opruimen van het maaisel of het verwijderen van invasieve exotische planten, beheren van de recent verworven duinterreinen. Andere terreinen werden dan weer onderworpen aan begrazing door vee. Aan de ‘Dune fossile de Ghyvelde’ werd door de Conservatoire du Littoral zelfs een leegstaande, planologisch zonevreemde woning afgebroken om plaats te maken voor een grote poel. Aan Belgische zijde werden ook piëzometers geplaatst in de nieuw aangekochte terreinen om het grondwaterregime te bestuderen en zo het herstel van vochtige duinpannen voor te bereiden.
Foto's: maaien van verruigd duingrasland in Simliduinen (Nieuwpoort) en opruimen van maaisel in de Doornpanne (Koksijde)
Foto:'s begrazing door Schotse hooglandrunderen van de Oostvoorduinen-Oost en plaatsen van piëzometer in de Belvedèreduinen (Koksijde)
Foto’s: Een zonevreemde woning werd afgebroken om plaats te maken voor een grote poel bij de ‘Dune fossile de Ghyvelde’
-
In totaal werden door het Agentschap voor Natuur en Bos 1287 man-uren en door de Département du Nord 1976 man-uren gespendeerd aan het, door maaien en opruimen van het maaisel of het verwijderen van invasieve exotische planten, beheren van de recent verworven duinterreinen. Andere terreinen werden dan weer onderworpen aan begrazing door vee. Aan de ‘Dune fossile de Ghyvelde’ werd door de Conservatoire du Littoral zelfs een leegstaande, planologisch zonevreemde woning afgebroken om plaats te maken voor een grote poel. Aan Belgische zijde werden ook piëzometers geplaatst in de nieuw aangekochte terreinen om het grondwaterregime te bestuderen en zo het herstel van vochtige duinpannen voor te bereiden.
D. Monitoring van het impact van de acties van het project
-
D.1&2. Evaluatie van het socio-economisch impact op de lokale economie en bevolking alsook op het herstel van de ecosysteemdiensten (België en Frankrijk)
- Het door het consortium Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO), Universiteit Antwerpen en Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek uitgewerkt startrapport, dat de situatie bij de aanvang van het FLANDRE LIFE+ Natuurproject vaststelde, werd op 11 december 2015 voorgesteld aan het adviserend comité. Het eindrapport dat de situatie bij de beëindiging van het project beschrijft werd aan het adviserend comité voorgelegd op 29 januari 2020.
-
D.3. Permanente Inventarisatie van de Natuurreservaten aan de Kust ‘PINK’ (België)
- Het eindrapport van deze wetenschappelijke monitoringsstudie werd door het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek ingediend bij het Agentschap voor Natuur en Bos op 7 april 2015. De monitoring van het beheer van de duindomeinen langs de kust werd voortgezet in het kader van het studieproject “Beheer-Evaluatie Kust” dat duurde tot 2019.
-
D.4. Fotografische monitoring van de zones die vrijgemaakt werden van struweel (Frankrijk)
- Er werden luchtfoto’s gemaakt tijdens het laatste trimester van 2014.
-
D.5. Botanische monitoring van de zones die werden vrijgemaakt van struweel (actie C.2) en onderworpen zijn aan beweiding door grote grazers (actie C.3) (Frankrijk)
- Deze studie wordt uitgevoerd door de Conservatoire Botanique National de Bailleul in opdracht van het Département du Nord. Het veldwerk dat moet dienen voor het karteren van vegetaties en belangrijke plantensoorten voor de uitvoering van de werken vond plaats tijdens de zomer 2015.
-
D.6. Evaluatie van het impact van de acties C.2 en C.4 op de populaties van Nauwe korfslak (Frankrijk)
- Het rapport van de toestand van de populaties Nauwe korfslak voor de uitvoering van de werken werd door het studiebureau Biotope ingediend bij het Département du Nord in het najaar 2015. Van de 118 proefvlakken van 4 m2 waren er 87 proefvlakken waarin de aanwezigheid van Nauwe korfslak werd vastgesteld. Hiervan bevatten 42 proefvlakken levende of verse exemplaren.
-
D.7. Monitoring van het impact van de acties C.2 en C.5 op de populaties Kamsalamander
- Uit het rapport omtrent de toestand van de populatie Kamsalamander in de noord-Franse duinen voor de uitvoering van de werken, dat door het studiebureau Biotope in het najaar 2015 werd ingediend bij het Département du Nord, blijkt dat de Kamsalamander aanwezig is in de 3 bestudeerde duingebieden (‘Dune Dewulf’, ‘Dune Marchand’ en ‘Dune du Perroquet’). Tijdens 10 veldwerk-sessies werden 453 exemplaren aangetroffen, waaronder zowel jonge als oudere individuen, waaruit wordt afgeleid dat de populatie gezond is.
E. Publiek bewustzijn en verspreiding van resultaten
-
E.1&2. Informatiefolder omtrent het toekomstig grensoverschrijdend kust-natuurpark tussen Dunkerque en Westende (België en Frankrijk)
- De folder is beschikbaar in 4 talen (Nederlands, Frans, Engels en Duits). Download de folder via de link op de onthaalpagina van de LIFE+ Nature FLANDRE website.
- E.3. Website van het LIFE+ Natuurproject ‘FLANDRE’ en omtrent het toekomstig grensoverschrijdend natuurpark tussen Dunkerque en Westende
-
E.4. Grensoverschrijdend informatiemarkt omtrent het LIFE+ Natuurproject ‘FLANDRE’ met tijdelijke tentoonstelling in het bezoekerscentrum ‘De Nachtegaal’ te De Panne (België)
- De mobiele tentoonstelling werd ingehuldigd in het Provinciaal Bezoekerscentrum ‘De Nachtegaal’ te De Panne op 27 februari 2015, waar het kon bezocht worden tot 27 september 2015. Nadien werd de tentoonstelling ook in Bray-dunes, Leffrinckoucke, Zuydcoote en Malo-les-Bains opgesteld. Terug in België, was de tentoonstelling te bezichtigen van 30 maart tot 2 oktober 2016 opnieuw in het Provinciaal Bezoekerscentrum ‘De Nachtegaal’, van 3 oktober tot en met 29 december 2016 in het Cultureel Centrum ‘Ysara’ te Nieuwpoort en van 17 januari tot 18 juni 2017 in het IWVA-bezoekerscentrum ‘De Doornpanne’ te. Tussen zijn inhuldiging op 27 februari 2015 en 30 juni 2017 was de tentoonstelling reeds door in totaal zo’n 52.000 bezoekers bezichtigd. De tentoonstelling stond tijdens de maanden juli en augustus 2017 in de ‘Halles aux Sucres’ te Duinkerke, in september 2017 in het ‘Oud Gemeentehuis’ te Middelkerke, tijdens de winter 2017-2018 dichtbij de toen in uitvoering zijnde werken (acties C.2, C.3, C.4 en C.5) op het terrein, namelijk in de Médiathèque van Leffrinckoucke en de mairie van Bray-Dunes, in maart-april 2018 in het Hôtel van het Département du Nord te Lille en van 15 mei tot 8 juni 2018 in het gebouw van de Communauté Urbaine de Dunkerque (CUD). Van 12 tot en met 14 juni 2018 was de tentoonstelling opgesteld in de lokalen van de Université du Littoral Côte d’ Opale (ULCO) te Duinkerke, waar de internationale workshop omtrent het beheer van kustduinen en zandstranden is doorgegaan (actie E.5). Daarna werd de tentoonstelling nog opgesteld in het Gemeentehuis van Koksijde, de Lycée Agricole de Dunkerque, de historische wachthuizen van de Vauban-stadswallen van Gravelines, de “Fort des Dunes” te Leffrinckoucke en het Provinciehuis Boeverbos te Brugge. De ‘loopbaan’ van de reizende tentoonstelling eindigde na 5 jaren trouwe diensten op de plek waar het begonnen was: van 19 december 2019 tot 29 februari 2020 was het te bezichtigen in het inmiddels tot ‘Duinpanne’ vernieuwd en herdoopt provinciaal bezoekerscentrum te De Panne.
- E.5. Internationale tweedaagse workshop omtrent het beheer van kustduin-habitats, inclusief gepubliceerd referatenboek (netwerking met andere LIFE en/of niet-LIFE natuurprojecten): werd een groot succes met 143 deelnemers uit 13 Europese landen. Zie onthaalpagina
-
E.6. Werfborden met informatie omtrent het LIFE+ Natuurproject ‘FLANDRE’ op de werf van de actie C.1. Herstel van een vochtige duinpanne en aanleg van poelen in de Oostvoorduinen te Koksijde (België)
-
Het werfbord werd voor de aanvang van de werken op de werf langs de Kartuizerstraat te Oostduinkerke geplaatst, waar het nog steeds staat.
Benevens het werfbord, zorgden ook de door het LIFE+ FLANDRE projectteam tijdens de zomers 2016, 2017, 2018 en 2019 geleide wandelingen door de Oostvoorduinen-Oost voor de nodige publieke aandacht voor de uitgevoerde natuurherstelwerken. Aan die geleide wandelingen namen telkens een 20-30-tal belangstellenden deel. In het kader van het LIFE+ Natuurproject FLANDRE werd dit ANB-domein in 2015 uitgebreid door de aankoop van 15 hectare (actie B.1) die voorheen privé-eigendom waren en vonden er ingrijpende natuurherstelwerken plaats tijdens het winterhalfjaar 2015-2016 (actie C.1). Tijdens die geleide wandelingen werd ook aandacht geschonken aan het onderhoudsbeheer (actie C.7) door hetzij maaien, hetzij begrazing door vee en de verschillende effecten die deze verschillende beheervormen op de vegetatie en fauna hebben.
Geslaagde Europese Natura 2000 dag te Oostduinkerke!
Op maandag 21 mei 2018 daagden niet minder dan zo’n 40 geïnteresseerde deelnemers op voor de door het ANB georganiseerde geleide wandeling door de Oostvoorduinen en het Hannecartbos te Oostduinkerke, met de focus op de verwezenlijkingen van de LIFE Natuur-projecten FEYDRA (2002-2005) en FLANDRE (2013-2020). Er waren deelnemers uit 4 lidstaten van de Europese Unie: België, Frankrijk, Nederland en Duitsland! Ook dit is bouwen aan een verenigd Europa dat eveneens voor meer en betere natuur staat.
-
Het werfbord werd voor de aanvang van de werken op de werf langs de Kartuizerstraat te Oostduinkerke geplaatst, waar het nog steeds staat.
-
E.7. Educatief programma van nabuurschap met de plaatselijke gemeenschappen, in het bijzonder de scholen (Frankrijk)
-
Van 2015 tot en met 2019 werden zo’n 20 publieke wandelingen geleid door de wachters van het Département du Nord waarbij de deelnemers uitleg kregen omtrent de doelstellingen, voorbereiding, uitvoering en resultaten van de natuurherstelwerken die in het kader van LIFE+ FLANDRE werden uitgevoerd in de “Dune Dewulf”, “Dune Marchand” en “Dune du Perroquet”.
Bovendien werden in dezelfde periode (2015-2019) ruim 23 “natuur-werkkampen” georganiseerd, waaraan in totaal 440 personen deelnamen. Onder leiding van de wachters van het Département du Nord werden in de in kader van de actie C.2 ontstruweelde zones door de deelnemende vrijwilligers en studenten de opnieuw uitgelopen scheuten van struikgewas en invasieve exotische plantensoorten verwijderd.
-
Van 2015 tot en met 2019 werden zo’n 20 publieke wandelingen geleid door de wachters van het Département du Nord waarbij de deelnemers uitleg kregen omtrent de doelstellingen, voorbereiding, uitvoering en resultaten van de natuurherstelwerken die in het kader van LIFE+ FLANDRE werden uitgevoerd in de “Dune Dewulf”, “Dune Marchand” en “Dune du Perroquet”.
- E.8. Lekenrapport
F. Globale projectwerking en monitoring van de voortgang van het project
Eerste bezoek van de Europese Commissie
Een delegatie van de Europese Commissie bezocht onder belangstelling van de lokale pers op 10 augustus de herstelde duinpannetjes in de “Oostvoorduinen” in Oostduinkerke (België, actie C.1) en op 11 augustus de ontstruweelde en toen nog te ontstruwelen terreinen in de “Dune du Perroquet” in Bray-Dunes (Frankrijk, actie C.2). Het project startte in 2013 en met de uitvoeringsperiode halfweg kwamen Europese commissieafgevaardigde Simon Goss en monitor Jean-Paul Herremans van het Europees adviesbureau NEEMO polshoogte nemen. In Bray-Dunes werden zij ontvangen door de Vice-président de l’Environnement van het Département du Nord, Paul Christophe.
Van links naar rechts: Simon Goss (European Commission), Bénédicte Lemaire (Département du Nord), Jean-Paul Herremans (NEEMO) & Marc Leten (Agentschap Natuur en Bos).
Tweede bezoek van de Europese Commissie
Op 22 augustus 2017 bezocht de Europese Commissie voor de tweede maal het LIFE+ Natuurproject FLANDRE. Met de uitwerking van een juridische basis voor grensoverschrijdende samenwerking en een juridisch statuut van transnationaal natuurpark, wil het LIFE+ FLANDRE project een instrument ter beschikking stellen voor transnationale samenwerking voor de bescherming en het beheer van grensoverschrijdende Natura 2000 gebieden in het algemeen. De vertegenwoordigers van de Europese Commissie, Laszlo Becsy en Päivi Rauma, bezochten samen met Ben Delbaere, van het extern monitoring team NEEMO, dat de Europese Commissie bijstaat, onder anderen de “Dune Dewulf” te Leffrinckoucke (Frankrijk), waar gedurende de winter 2016-2017 11 hectare struweel werd verwijderd en 5 poelen gegraven door het Département du Nord. In de nieuw uitgegraven poelen had reeds voortplanting van Rugstreeppad plaatsgevonden en in de ontstruweelde terreinen waren reeds plantensoorten die typisch zijn voor de doelhabitats ‘vochtige duinpan’ (Bitterling (Blackstonia perfoliata), Moeraswespenorchis (Epipactis palustris) …) en ‘grijze duinen’ (Gewone vleugeltjesbloem (Polygala vulgaris) verschenen.
Foto van de delegatie van de EC (Päivi Rauma en Laszlo Becsy) en NEEMO (Ben Delbaere) samen met het Frans en Belgisch LIFE+ FLANDRE-team voor een werfbord dat uitleg verschaft omtrent het project aan de ingang van de ‘Dune Dewulf’ (© Herman Spruytte)
- F.1, 2 & 3. LIFE+ Natuur ‘FLANDRE’ project team: ANB + Département du Nord + Conservatoire du Littoral
-
F.4. LIFE+ Natuur ‘FLANDRE’ Adviserend Comité (networking activiteit)
- Zie de startpagina van deze LIFE+ FLANDRE website
- F.5. After-LIFE beheerplan